ابررایانه سیمرغ نیازهای پردازشی شبکه ملی اطلاعات را تأمین می نماید - مجله یک کامپیوتر

درباره این ابررایانه با احسان آریانیان مدیر گروه سامانه های پردازش وب و رایازبان پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ارتباطات که مدیریت ابررایانه سیمرغ را برعهده دارد گفت و گو نموده ایم که می خوانید.

سیمرغ چگونه رایانه ای است و با ساخت آن چه اهدافی دنبال می گردد؟

به پرقدرت­ ترین رایانه های موجود در هر زمان ابررایانه گفته می گردد که میلیون ها بار قدرت محاسباتی و حافظه بالاتری نسبت به رایانه های معمولی دارند و می توانند مسائل پیچیده علمی و صنعتی را حل نمایند. از ابررایانه ها برای کاربردهای مختلفی مانند تحلیل داده­ های زمین شناسی، رندرکردن تصاویر، پیش بینی شرایط آب و هوا و حتی امروزه برای تحلیل داده ها، هوش مصنوعی، کلان داده ها، اینترنت اشیا و بلاک چین استفاده می گردد. ابررایانه سیمرغ هم چنین رایانه ای است و هدف اصلی آن نیز تأمین احتیاجهای پردازش فوق سریع در شبکه ملی اطلاعات در دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی، دستگاه های دولتی و بخش خصوصی کشور است.

این طرح قرار است در چند فاز به بهره برداری برسد؟

این طرح دارای فازهای ترافلاپس، پتافلاپس و اگزافلاپس است که در فاز اول قرار است به ظرفیت پردازشی حدود 160 ترافلاپس (فلاپ یعنی توان پردازشی) برسیم. در فاز دوم نیز قرار است به مدل مهندسی و پروتوتایپ (پیش نمونه) ابررایانه در مقیاس 5.3 پتافلاپس دست یابیم. همزمان با دستیابی به ابررایانه در مقیاس پتافلاپس نیز قرار است با برنامه ریزی مطالعات تحقیقاتی برای توسعه ابررایانه به مقیاس اگزافلاپس و سپس رسیدن به فناوری های نسل های آینده رایانش فوق سریع در طرح ابررایانه سیمرغ دست پیدا کنیم.

فاز اول این طرح چه زمانی به بهره برداری می رسد؟

از لحاظ فرآیندی گام های مورد احتیاج برای راه اندازی ابررایانه سیمرغ شامل تحلیل و طراحی، تدارک و تأمین تجهیزات و سپس راه اندازی و ارائه سرویس است که فعالیت های تحلیل و طراحی در حال اجرا بوده و زمان افتتاح گام اول این طرح انتهای امسال پیش بینی شده است. در حین اجرای گام اول طرح، برنامه ریزی لازم جهت دستیابی به اهداف گام های بعدی طرح (دستیابی به ابررایانه در سطح پتافلاپس و سپس سطح اگزافلاپس و همچنین دانش مربوط به فناوری های نسل های آینده رایانش فوق سریع) نهایی خواهد شد. نکته مهمی که جهت تسریع در دستیابی به اهداف بلندمدت طرح، حائز اهمیت است تأمین منابع اقتصادی به موقع طرح است و زمان افتتاح گام های بعدی طرح به صورت مستقیم به این موضوع وابسته است. لازم به شرح است که امکان سرمایه گذاری بخش خصوصی در کنار بخش دولتی نیز در همان گام اول این طرح پیش بینی شده است که به تسریع در تأمین منابع اقتصادی لازم و تداوم ارائه سرویس های ابررایانه یاری شایانی خواهد نمود.

هم اکنون چند ابررایانه در کشور وجود دارد؟

در حال حاضر، حدود 14 دانشگاه و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی کشور دارای ابررایانه با ابعاد محدود هستند که ظرفیت های پردازشی آنها جوابگوی احتیاج کشور نیست. قوی ترین ابررایانه موجود در کشور در دانشگاه صنعتی امیرکبیر قرار گرفته است که با توان پردازشی حدود 42.5 ترافلاپس با استفاده از پردازنده های اصلی مبتنی بر CPU در حال سرویس دهی است البته خیلی کندتر (1500 برابر) از ابررایانه های قوی دنیا است.

شرایط کشور ما در حوزه ابررایانه ها در بین کشورهای منطقه، آسیا و دنیا چگونه است؟

طبق پروژه TOP500 که 500 تا از قدرتمندترین ابررایانه های دنیا را هر دو سال یکبار دسته بندی و معرفی می نماید، امریکا، چین و ژاپن برای داشتن عنوان های برتر در این حوزه رقابت می نمایند به طوری که در حال حاضر، کشور ژاپن با ابررایانه Fugaku با توان پردازشی حدود 0.5 اگزافلاپس توانسته است از کشورهای دیگر پیشی بگیرد. طبق این لیست در میان کشورهای آسیایی، کشور چین رتبه 4، کره جنوبی رتبه 18، استرالیا رتبه 24، تایوان رتبه 25، امارات متحده عربی رتبه 31، عربستان رتبه 45، هندوستان رتبه 66، سنگاپور رتبه 364 و هنگ کنگ رتبه 372 را در میان 500 ابررایانه برتر دنیا دارند. چنان که گفتم در همین منطقه ما نیز امارات متحده عربی رتبه 31 و ابررایانه شاهین 2 دانشگاه ملک عبدالله عربستان سعودی دارای رتبه 45 دنیا را دارا هستند. ولی در حال حاضر، نام هیچ ابررایانه ای از ایران در میان 500 ابررایانه برتر دنیا وجود ندارد.

آیا با راه اندازی ابررایانه سیمرغ کشور ما در لیست کشورهای دارنده فناوری پیشرفته قرار خواهد گرفت؟

به هر حال فناوری ابررایانه، یکی از ابزارهای استیلای علمی و صنعتی کشورها و یکی از ستون های اصلی بنای فراوری دانش و پیشرفت در علوم و صنایع به شمار می رود و در این حوزه ابرقدرت ها رقابت سنگینی برای دست یافتن به قدرتمندترین آن دارند. برای حضور در لیست کشورهای دارای فناوری های بسیار پیشرفته، احتیاج اساسی به سامانه های پردازش فوق سریع و ابررایانه وجود دارد در صورتی که بتوان اهداف طرح ابررایانه سیمرغ را محقق ساخت، قطعاً کشور ایران نیز می تواند در لیست کشورهای پیشرفته در حوزه فناوری های ابررایانه قرار گیرد.

تحریم ها تا چه حدودی روی حوزه ابررایانه ها تأثیر گذاشته اند و با سیمرغ آیا می توان امید داشت که بر تحریم ها غلبه کنیم؟

به دلیل تحریم نمی توانیم احتیاجهای استراتژیک کشورمان را با ابررایانه های خارجی تأمین کنیم از آنجایی که احتیاج محققان و صنعتگران کشورمان به ابررایانه روز به روز بیشتر می گردد به طور قطع راه اندازی ابررایانه سیمرغ می تواند در خودکفایی کشور مان در این حوزه یاری بسزایی کند.

آیا تحریم ها مانعی برای اجرای این طرح بوده است؟

از آنجایی که ابررایانه، یک فناوری و کالایی استراتژیک و راهبردی محسوب می گردد، بنابراین تحریم ها در راه اندازی ابررایانه بی تأثیر نبوده است و یکی از ریسک های اصلی این طرح است، ولی این امر باعث نشده که دست از کار بکشیم از آنجایی که رویکرد وزارت ارتباطات تبدیل تهدید تحریم به فرصت است از این رو به درون زایی توجه ویژه ای نموده تا وابستگی ها را در حوزه زیرساخت کاهش دهد. از سوی دیگر پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز با همکاری و یاری بخش خصوصی و تمام دستگاه های دولتی کشور، تمام توان خود را جهت پیش بینی راهکارهای لازم برای مواجهه با تحریم ها و دستیابی به اهداف سرلوحه خود قرار داده است.

آیا این طرح با دانش بومی و تجهیزات داخلی راه اندازی می گردد؟

پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری دانشگاه های توانمند، نخبگان و بخش خصوصی به گونه ای برنامه ریزی نموده است که از دانش بومی در این حوزه استفاده کند از سوی دیگر برنامه ریزی شده تا از تجهیزات داخلی موجود در کشور به صورت حداکثری استفاده کنیم.

چه تعداد نیروی انسانی برای راه اندازی این ابررایانه در حال فعالیت هستند؟

در این طرح بیش از 50 نفر از فارغ التحصیلان مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در رشته های مختلف فنی-مهندسی (مانند برق، کامپیوتر، صنایع و فناوری اطلاعات) برای طراحی و راه اندازی فعالیت دارند.

از این طرح به عنوان یکی از احتیاجهای شبکه ملی اطلاعات یاد می گردد. اجرایی شدن این طرح قرار است چه احتیاجهایی از شبکه ملی اطلاعات را برطرف کند؟

شبکه ملی اطلاعات باید در سه لایه اصلی زیرساخت، خدمات و محتوا توسعه یابد که در لایه زیرساخت که برعهده وزارت ارتباطات است شامل دو لایه اصلی زیرساخت ارتباطی و زیرساخت اطلاعاتی است. یکی از قسمت های مهم در لایه زیرساخت اطلاعاتی نیز زیرساخت پردازشی است که در این پروژه به صورت ویژه به این بخش توجه شده؛ به همین دلیل با راه اندازی این ابررایانه احتیاج به حوزه زیرساختی پردازشی برطرف خواهد شد.

اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و فناوری بلاک چین فاکتورهای اصلی اقتصاد دیجیتال هستند این ابررایانه چقدر می تواند در عملیاتی کردن اقتصاد دیجیتال یاری کند؟

یکی از مهم ترین زیرساخت ها برای توسعه زیست بوم اقتصاد دیجیتال، زیرساخت های رایانشی و توسعه ابررایانه ها است و می توان آن را ستون اصلی و سنگ بنای اولیه برای تحقق اهداف و عملیاتی کردن اقتصاد دیجیتال محسوب کرد. به طور قطع وجود چنین ابررایانه ای کشور را در حرکت به سمت داشتن اقتصاد دیجیتالی یاری می نماید.

این طرح با همکاری دانشگاه امیرکبیر و بخش خصوصی در حال اجرا است. این دو بخش در این طرح چه نقشی ایفا می نمایند؟

در این طرح وظایفی شامل پژوهش و طراحی، مدیریت اجرای زیرپروژه ها، پیاده سازی و یکپارچه سازی اجزای طرح به دانشگاه صنعتی امیرکبیر سپرده شده است. از سوی دیگر قرار است بخش خصوصی علاوه بر سرمایه گذاری، در شناسایی انتظارات و احتیاجهای کشور، دقیق سازی محدوده طرح، مشارکت در اجرای فعالیت ها و پروژه­ ها و زیرپروژه ها، ، تأمین و تدارک تجهیزات، مشارکت در پیاده سازی، مشارکت در طراحی، پشتیبانی، توسعه و بهره برداری، مشارکت در بازاریابی و عرضه خدمات و در نهایت بهره برداری از سرویس های سامانه ابررایانه سیمرغ به این طرح یاری کند.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا، مکزیک و کوبا