راه باستانی تنگه گاوشمار، یادگار قدیمی ایرانیان در حوزه راهداری - مجله یک کامپیوتر

راه باستانی تنگ گاوشمار در شهرستان دلفان نشانه ای روشن و دقیق از پیشینه کهن و درخشش هنرمندان ایرانی در حوزه راهسازی در دوره های گذشته و باستان است. این راه یکی از محورهای ارتباطی باستانی ایران است و بخشی از راه شاهی معروف بین همدان و شوش به شمار می رفت که ارتباط دو مرکز زمستانی و تابستانی هخامنشیان را در گذشته میسر می کرد.

استان لرستان با پیشینه کهن و موقعیت راهبردی خود و به خاطر قرار گرفتن در مسیر هگمتانه - شوش و نیز بر قراری ارتباط با بین النهرین همیشه در طول تاریخ به عنوان یکی از مهمترین گذرگاه های شمال به جنوب کشور مطرح بوده و این استان در دوره مادها، هخامنشی، ساسانی و اسلامی در مسیر همگتانه ـ شوش در موقعیت حساس و ویژه ای قرار داشته است.

گاوشمار از دو کلمه گاو و شمار تشکیل شده که بنا بر روایات محلی به واسطه اینکه گاوها در زمان های قدیم به صورت تک تک از این تنگه عبور می کردند به تنگ گاو شمار مشهور شده است.

راه باستانی تنگ گاو شمار که در اصطلاح محلی به گاشمار معروف است یکی از جاذبه های تاریخی شهرستان دلفان است که بیانگر اهمیت تاریخی و مالی این منطقه در گذشته های دور است. این راه باستانی در 54 ‪کیلومتری جنوب غربی نورآباد مرکز شهرستان دلفان و در روستای گنجره (دهستان میربگ جنوبی) واقع شده است که در نقشه های جفرافیا از آن با نام تنگ معشوره یاد می گردد.

نقطه آغاز این راه به وسیله دره گنجنامه همدان آغاز و پس از گذر از دشت تویسرکان - نهاوند و دلفان به وسیله تنگ گاشمار به کوهدشت - پلدختر و پایان به دشت خوزستان می رسد.

رودخانه خروشان کشکان که از تلاقی دو رودخانه رضاویس و کاکارضا بوجود آمده طی هزاران سال جریان راهی را در دل قله سفید کوه برای خویش باز نموده که راه باستانی گاوشمار با ارتفاع 10متر به موازات بستر آن ایجاد شده است. این راه باستانی با استفاده از قلوه سنگ های رودخانه ای و ملاط گچ و احتمالا درصدی آهک ساخته شده و با استفاده از سنگ های پاکتراش تیره نماسازی شده است.

طول دقیق این جاده با توجه به تخریب بخشی از آن بر اثر سیلاب معین نبست ولی با توجه به شواهد موجود طول آن در این منطقه600 متر بوده که اکنون حدود 400 متر باقی است، عرض این راه نیز بین چهار تا هفت متر است که بنا به موقعیت تنگه تغییر نموده است.

بومی های این منطقه از این راه به نام گوری (قدیمی) و راه کبری هم نام برده اند، اما نام منطقه و روستایی به نام گنجدره موید این مطلب است که در روزگاران قدیم نام دیگر این راه گنج ره بوده است.