تخت جمشید آذربایجان غربی - مجله یک کامپیوتر

شکل گیری تمدن ها در این دشت صراحتاً مدیون رودخانۀ گادارچایی است اما بقای آنها بی گمان در گرو تعامل با همسایگان خود بوده است.

یکی از درخشان ترین تمدن های این دشت، تمدن ارزشمند حسنلو بوده که در 9 کیلومتری شمال شرقی نقده بین دهکده های امین لو و حسنلو و 80 کیلومتری شهرستان ارومیه واقع شده است.

این تمدن در دوران پیش از تاریخ شکل گرفته و اوج اقتدار خود را در دوران تاریخی طی نموده و متأسفانه در آتش خصم دشمنان خود سوخته و به تلی از خاکستر مبدل شده است.

حسن شیری، مدیر پایگاه ملی حسنلو در گفت و گو با خبرنگاران در خصوص محوطۀ باستانی حسنلو گفت: این محوطه شامل یک برجستگی مرکزی با ارتفاع 25 متر از زمین های اطراف و محدوده ای به عرض حدود 200 متر است که دورتادوراین محدوده را نیز تپه ای با گستردگی حداقل 600 متر در برگرفته است.

قسمت های مذکور را گورستان های متعلق به عصر آهن احاطه نموده و پس از گورستان به سمت شرق، نهشته های مربوط به استقرارهای عادی دوران باستان در زیر خانه های روستایی امروزی حسنلو قرار دارند.

ساکنان این محوطه در ادوار نوسنگی و مس سنگی همانند مناطق قفقاز و آناتولی و سایر نقاط فلات ایران، جماعتی بودند که به نام های مختلف، از جمله کاسی نامیده شده اند. آن گونه که از شواهد باستان شناختی و متون نوشتاری بین النهرین برمی آید، اولین نشانه های مهاجرت اقوام جدید به دره های جنوبی ارس و دریاچۀ ارومیه در اواخر هزارۀ چهارم و اوایل هزارۀ سوم ق.م. در برخی از محوطه ها از قبیل یانیق تپه قابل اثبات است؛ این اقوام اغلب هوری نامیده شده اند.

وی ادامه داد: با توجه به حضور اقوام آریایی در مناطق شمال شرقی، مرکزی، غربی و شمال غربی ایران در نیمۀ دوم هزارۀ دوم تا ظهور امپراطوری هخامنشی در نیمۀ اول هزارۀ اول پ.م.، محوطۀ حسنلو جمعیتی ترکیب یافته از اقوام مختلف شامل کاسی، هوری و آریایی داشته است.

شیری با بیان اینکه شاخص ترین دورۀ سکونتی حسنلو، دورۀ چهارم است، اضافه نمود: در این دوره، در سرانجام هزارۀ دوم پ.م، در بالای تپۀ مرکزی چند بنای یادمان احداث شده است. حداقل یکی از آنها معبد بزرگی با تالار ستون داری به ابعاد 18×24 متر با چهار ردیف ستون است که نشان دهندۀ مرحلۀ مهمی از تحول معماری تاریخ بشر است. همگی این بناها در اثر حملۀ ناگهانی دچار حریق شده اند.

وی خاطر نشان کرد: تعداد و تنوع آثار به دست آمده از قبیل جام زرین، ساغر نقره، پلاک های سینه، انواع اشیای سفالی و استخوانی و مفرغی و همچنین معماری آنکه قدیمی ترین تالارهای ستوندار ایران را شامل می گردد، این محوطه را تبدیل به یک اثر منحصر به فرد نموده است.

وی بااشاره به اینکه محوطۀ باستانی حسنلو طی تهاجم دشمن در هزارۀ اول پ.م. به طور ناگهانی طعمۀ حریق شده و بناهای آن به یکباره فروریخته اند و ساکنان و حتی مهاجمان مجالی برای برداشتن و بیرون بردن چیزی پیدا ننموده اند، گفت: در اثر کاوش های صورت گرفته، بیش از 14هزار اثر باستانی از حسنلو به دست آمده که مهم ترین آن ها جام زرین حسنلو است که اسرار تمدن فاخری را به دنیا معرفی نموده است. لذا این جام به مثابۀ شاهکار نبوغ خلاقانۀ بشر، گواه و شاهدی استثنایی بر تمدن بسیار عظیمی است که در دشت سولدوز شکل گرفته بوده است.

مدیر پایگاه ملی حسنلو در خصوص خصوصیات معماری حسنلو توضیح داد: معماری عصر آهن در حسنلو فاکتور نوظهوری است که آن را از دیگر مناطق ایران چه قبل و چه پس از دوران تاریخی متمایز می نماید،

گسترش پلان های معماری، تالارها و ایوان های ستوندار، نیمکت های خشتی و سنگیِ بغل دیوار، بناهای دوطبقه، شکل گیری معماری حکومتی و مذهبی و نظامی و گسترش تزئینات معماری از خصوصیات این دوره به شمار می فرایند که در نوع خود کم نظیر و منحصر به فرد هستند.

شیری با بیان اینکه جام زرین حسنلو، گنج بی بدیلی است که حدود 3000 سال قدمت دارد،گفت: این کشف در تاریخ باستانشناسی ایران و دنیا یکی از مهمترین اکتشافات علمی و از نادرترین آثار تاریخی ، دینی و هنری دنیای باستان به شمار می رود.

وی ادامه داد: این جام در حفاری های انجام گرفته توسط رابرت دایسون در تابستان سال 1958 (1337) در آغوش سربازی که روی سینه بر زمین افتاده و به پشت او خنجری فرو رفته و از سوی دیگرش جام را شکافته بود، یافت شد.

جام مذکور در حدود 950 گرم وزن دارد و از طلا ساخته شده است و به شکل ساغری با دیواره های نسبتا زاویه دار است. این ظرف حدود 20 سانتیمتر ارتفاع و در قسمت لبه حدود 18 سانتیمتر قطر دارد. تزیینات سطح این جام را که در دو ردیف فوقانی و تحتانی اجرا شده اند ، می توان در قالب یک داستان تفسیر کرد.

وی در خصوص نقوش حکاکی شده برروی جام اضافه نمود: در سمت چپ ردیف فوقانی ، سه رب النوع سوار بر ارابه دیده می شوند .از رب النوع جلویی با نام خدای طوفان یاد می گردد که ارابه او توسط یک گاو وحشی کشیده می گردد و در مقابل وی دوایر کوچکی ترسیم شده اند که نماد باران و آب هستند. رب النوع دوم خدای خورشید است که فروهری بر سر دارد. رب النوع سوم خدای ماه است که هلال ماه و کلاهی شاخ دار بر سر دارد.

در مقابل آنها ، شمایل سه مرد (روحانی) ترسیم شده است که به حضور آنها رسیده و هدایایی (گوسفند) برای آنها پیشکش می نمایند. ردیف فوقانی به وسیله قطرات باران به ردیف تحتانی پیوند می خورد . در این ردیف، دسته هایی از شمایل های جداگانه را می بینیم که بخش هایی از یک اسطوره را به تصویر کشیده اند.

این شمایل ها عبارتند از: بانویی که سوار بر پشت عقاب در حال پرواز است ، بانوی دیگری که برپشت شیر سوار است و در یک دست آیینه و در دست دیگرش وسیله ای شبیه گرز دارد؛ سه شمشیر، مردی که در حال پیشکش ساغری به چهار پایه ای خالی است، دیوی که دو قهرمان بر او دست یافته اند ، بانویی که نوزادی را به مردی روحانی پیشکش می نماید که بر اریکه نشسته است و عصای سلطنت به دست دارد و صحنه مبارزه یک قهرمان با حکمرانی که بر اریکه ای از کوه و موجودی سه سر و بر روی شیری نشسته است . این جزئیات را میتوان منشأ هنر دوره های بعدی از جمله مادها و هخامنشیان دانست. این جام هم اینک در موزه ملی ایران نگهداری می گردد.

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.

datapad.ir: دیتاپد، با مجله فناوری و تخصصی رایانه از همه چیز سر در بیاورید.