مدرسه سعادت بوشهر، مادر مدارس جنوب ایران - مجله یک کامپیوتر

مدرسه سعادت یا مدرسه سعادت مظفری در بوشهر، خیابان امام، روبه روی میدان معلم واقع شده است. این مدرسه در سال 1278 در دوران قاجار به سبک نوین آموزشی تاسیس شد که از نظر تاریخی مادر مدارس جنوب ایران است.

مدرسه سعادت ابتدا از طریق احمدخان دریابیگی حکمران وقت بوشهر و بنادر خلیج فارس و عمانات در مرکز بوشهر و نزدیک حسینیه (برحه کازرونی ها) تاسیس شد. در ابتدای کار، دریابیگی، خانه حاج محمد حسین صفر را که در مرکز بوشهر و نزدیک حسینیه (برحه کازرونی ها) واقع شده بود، به منظور تشکیل مدرسه اجاره کرد و به بچه هایی که عموما تهیدست و بی سرپرست بودند، آموزش داد. آقایان محمد باقر بهبهانی، شیخ محمدحسین سعادت و برادرش شیخ عبدالکریم سعادت از معلمان اولیه این مدرسه بودند.

افتتاح مدرسه سعادت بوشهر در عصر پنجشنبه 18 اسفند سال 1278 در میان جمعی از صاحب قلمان صورت پذیرفت. از آن جهت که فرهنگ دوستان در انتظار افتتاح این مدرسه بوده اند، روزنامه حبل المتین مراسم افتتاح این مدرسه و گزارش فعالیت های بعد از آن را به طور کامل منتشر می نموده است.

ساختمان اولیه مدرسه در محله نیدی هر چند به علت وسعت مکان و موقعیت طبیعی خود برای محصلان پرجاذبه بود، اما خالی از زحمت هم نبود و ایاب و ذهاب حدود 3 کیلومتری را برای اطفال که غالبا ساکن مرکز شهر بودند، شامل می شد که پرزحمت و ملال آور بود، بدین جهت با نظر مساعد خیرخواهان و موافقت دریا بیگی، خانه ای در مرکز شهر اجاره شد و بچه ها را به آن مکان انتقال دادند.

به علت یاری های نقدی مظفرالدین شاه که به درخواست دریابیگی صورت گرفت، این مدرسه به سعادت مظفری مشهور شد. قید مظفری به علت سیاست اداری دریا بیگی بوده است که به اعتبار آن خواسته است از یاری های اقتصادی و تدارکاتی مظفرالدین شاه قاجار بهره گیرد، همچنان که حواله مبلغ یک هزار تومان از طرف شاه قاجار به اداره گمرگ بوشهر جهت تکمیل ساختمان مدرسه تحویل داده شده بود که گویای این سیاست اداری بوده است.

با این حال در ابتدای امر پس از تاسیس مدرسه سعادت، اهالی بوشهر نه تنها هیچ واکنش مثبتی نسبت به تشکیل مدرسه نشان ندادند، بلکه در مدت دو ماهی که از تأسیس آن می گذشت، یک نفر هم حاضر نشد فرزندش را به مدرسه بفرستد. بدین ترتیب، مدرسه مورد انتقاد بدخواهان و بدگویان واقع شد. با این حال اسناد موجود حکایت از جنب و جوش و کوشش گسترده علمی دانش آموزان پس از ورود و انتقال به ساختمان شهری دارد که با استقبال عمومی روبرو می گردد به نحوی که برابر گزارش روزنامه حبل المتین آمار محصلان آن در سال 1279 تعداد 63 نفر بوده است.

توسعه کمی و کیفی مدرسه موجب شد که خیرخواهان شهر در اندیشه ساختمانی شایسته باشند، به همین علت مرحوم دریابیگی درصدد تهیه ساختمان در بیرون شهر برآمد و قطعه زمینی به مقدار دو هکتار را برای ساخت بنای تازه مدرسه درنظر گرفت. این ساختمان مشتمل بر شش کلاس عظیم و یک سالن و چهار ایوان راهرو است که امروزه مجموعه فرهنگی تاریخی مدرسه سعادت نامیده می گردد و سابقا دبیرستان سعادت بوشهر بوده است. ساخت این بنا در سال 1280 شمسی به سرانجام رسید و محصلان مدرسه پس از یکسال اقامت در ساختمان شهری به این مکان وسیع و شایسته انتقال یافتند.

اداره مطلوب این نهاد آموزشی باعث شد تا سیل مشتاقان اندیشه و علم به این کانون توسعه یابد به نحوی که دو سال از عمر این مدرسه نگذشته بود که تعداد دانش آموزان از هفتاد نفر به چهارصد و پنجاه نفر افزایش یافت. شعاع فعالیت های این مدرسه، شهرهای نجف، کربلا، کاظمین و سامرا را هم شامل می شده و مورد توجه سرزمین های امارات، بحرین، آسیای میانه، کویت، زنگبار و هند را هم قرار گرفته بوده است.

فرصت الدوله شیرازی درباب این مدرسه در سال 1320 شعری می سراید که ابیات سه گانه آن را بر سنگ مرمر ثبت و درج کردند و آن سنگ را بر دیوار دالان ورودی مدرسه قرار دادند. سنگی که هم اکنون هم به اسم شناسنامه مدرسه از آن محافظت می گردد. جالب اینجا است که مصرع دوم بیت سوم این شعر ماده تاریخ تاسیس مدرسه سعادت را بر اساس حروف جمل نشان می دهد.

آمده این مدرسه قرین به سعادت، فرصت بنمود فکر و گفت به تاریخ

گشت مروج علوم را بارادت، نام سعادت نهاد با نیش از خیر

علم و ادب هر دو کرد روبز یادت، شد چو بپا این بنا بیمن و سعادت

این مدرسه با گذر از کینه توزی ها، بدبینی ها و با حمایت عالمان به یکی از قطب های مهم آموزشی آن روزگار در ایران تبدیل شد و پس از یک قرن فعالیت ده ها نفر سیاستمدار، شاعر، نویسنده، مورخ، محقق و دانشمند علوم انسانی از آن فارغ التحصیل شدند. مردم بوشهر به پاس قدردانی از مدرسه سعادت و موسسان و معلمان آن روز 18 اسفند سالروز تاسیس این مدرسه را روز ملی بوشهر نامیدند. در آبان ماه 1378 کنگره صدمین سالگرد این مدرسه در بوشهر برگزار گردید که حاصل آن حضور اندیشمندان عظیم و تدوین کتاب های مهمی در مورد مدرسه سعادت بود. مدرسه سعادت بوشهر در تاریخ 11 بهمن 1378 با شماره ثبت 2578 به اسم یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در حال حاضر اسناد و مدارک بخش اداری و فعالیت عملکرد دانش آموزان و آموزگاران به همراه اشیا و کتاب های درسی و بعلاوه تصاویر تاریخی این مدرسه قدمت یک قرن و 10 سال دارد و در قالب یک موزه کوچک و اختصاصی در محل ساختمان تازه مجاور مدرسه در معرض بازدید علاقه مندان قرار گرفته است. مدرسه سعادت بوشهر پنجمین مدرسه ماندگار کشور است و با توجه به اهمیت و ارزش این بنا و نقش آن در آشنایی مردم جنوب ایران با مظاهر فرهنگ و آموزش های تازه در میان سایر بناهای بافت قدیم جایگاهی ویژه دارد.

بافت و معماری مدرسه سعادت همچون بافت مرکزی شهر بوشهر زیبایی خیره کننده ای دارد. عملیات بازسازی این مدرسه با هزار و 500 مترمربع زیربنا و هزار و 900 مترمربع فضای آموزشی و 20 میلیارد ریال هزینه در سال 93 شروع شد و پس از 18 ماه به سرانجام رسید و هم اکنون مجموعه فرهنگی تاریخی مدرسه سعادت بوشهر در این ساختمان بازسازی شده فعالیت دارد.

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا