مقابله با مرمت غیراصولی در بافت تاریخی یزد - مجله یک کامپیوتر

خبری که به مذاق بعضی خوشایند بود، اما بعضی را نگران کرد. این مرمت های غیراصولی که یکی از آسیب های آن ورود سقف های شیروانی به بافت تاریخی است، آینده ثبت جهانی یزد را نیز خدشه دار خواهد نمود، اما وقت آن است که تلنگری افراد ناآگاه و شاید سودجو را بیدار کند تا این سرمایه ملی و جهانی را حفظ نمایند. با جهانی شدن بافت تاریخی یزد، تقاضا برای ایجاد کاربری های جدید از جمله کافی شاپ، هتل، اقامتگاه بوم گردی و مغازه های عرضه صنایع دستی به مراتب افزایش یافته است و در این میان، افرادی که توانایی اقتصادی بالایی ندارند اما متقاضی ورود به عرصه گردشگری هستند به صورت ناخودآگاه یا به علت فرصت طلبی فضاهایی غیراصولی برای این کاربری ها ایجاد نموده اند.

ماحصل این نوع ورود به عرصه صنعت گردشگری استان ساخت وسازهای غیراصولی و فنی است که آینده بافت تاریخی را با چالش روبرو خواهد نمود. از این رو اداره کل میراث فرهنگی استان یزد برای شناسایی و تخریب این مرمت های غیراستاندارد وارد عمل شده و تاکنون 3 بنای تاریخی با این شاخصه تخریب شده است. در ادامه گفت وگوی خبرنگاران با سید مصطفی فاطمی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد، را درباره روند تخلفات ساخت وساز و مرمت های غیراصولی در بافت تاریخی و برنامه های این اداره کل می خوانید.

• کمی درباره خبری که چند روز پیش از تخریب مرمت های غیراصولی در بافت تاریخی منتشر شد شرح دهید.

چند روز قبل، یک طبقه از اقامتگاه بوم گردی سنتی که ساخت وسازهای مغایر با اصول میراثی داشت تخریب شد و این سومین تخریب در مجموعه های گردشگری در ماه های اخیر است که به دلیل مرمت یا ساخت وسازهای غیراصولی تخریب می گردد. قطعا وارد شدن خسارت به متخلفان ناراحت نماینده است، اما باید توجه داشت که سرمایه گذاری های جدید که این روزها در بافت تاریخی افزایش چشمگیری دارد، اگر با اصول مرمتی مغایرت داشته باشد، سرمایه اصلی یعنی بافت تاریخی را به خطر خواهد انداخت.

با این دیدگاه که تداوم حفاظت و حراست از بافت تاریخی برای تداوم گردشگری و توسعه صنایع دستی ضرورت دارد، این موضوع را پیگیری می کنیم. در اخطارهای جدید، برخورد با اجرای سقف شیروانی که در سال های قبل نیز اجرا شده است، مورد تاکید قرار گرفته و مهلتی برای حفظ آنها در پشت بام ها در نظر گرفته شده است. از ساکنان و بهره برداران بافت تاریخی می خواهیم اخطارهای یگان حفاظت از بافت تاریخی را جدی بگیرند تا سرمایه ارزشمند بافت جهانی تاریخی یزد بیش از پیش حفاظت و حراست گردد و آینده خوبی در انتظار آن باشد.

• چه خسارتی بر اثر مرمت های غیراصولی متوجه بافت تاریخی یزد است؟

عمده مسائل ایجادشده برای بافت تاریخی بر اثر مرمت های غیراصولی رعایت نشدن نما و ارتفاع و در مجموع ظاهر بافت تاریخی است. ارتفاع بیش از حد و نمای غیرمتعارف نمای بافت تاریخی را با تهدید روبرو نموده و خواهد نمود. ساخت وساز و مرمت در هر قسمت بافت تاریخی ضوابط متفاوتی دارد. در بعضی از نقاط باید ابتدا باستان شناسی انجام گردد و سپس مرمت صورت گیرد.

در بعضی جاها باید الزاما با خشت ساخت وساز و مرمت انجام گردد و در بعضی نقاط دیگر استفاده از آجر نیز مجاز است و حتی در بخش هایی مجوز استفاده از سایر سازه ها هم صادر می گردد. در هر قسمتی از بافت تاریخی که قدمت بیشتری دارد، باید کارهای باستان شناسی صورت بگیرد و سپس بر اساس اصول معماری مرمت انجام گردد، ولی آن چیزی که در تمام بافت تاریخی مشترک است رعایت ارتفاع و نما است و باید به درستی رعایت گردد.

• مرمت های غیراصولی در بافت تاریخی این روزها در حال افزایش است؟

تقاضا برای سرمایه گذاری در بافت تاریخی با توجه به افزایش ارزش این بافت بیشتر شده است. قبلا میزان تخریب ها بیشتر بود، اما الان میزان مرمت ها افزایش یافته است. به طور مثال، سال گذشته هیچ مورد تخریب عمدی در بافت تاریخی گزارش نشد و از اواخر سال گذشته تا سال جاری تعداد مرمت ها افزایش یافته است و این افزایش ها قطعا بیشتر شدن مرمت های غیراصولی را به دنبال دارد. تخلفات بیشتر در ساخت وسازها و مرمت های بناهای عمومی صورت می گیرد.

در این بناها از سازه هایی برای پوشاندن حیاط ها که بعضا شیروانی است، استفاده می نمایند، در حالی که استفاده از سقف شیروانی در بافت تاریخی غیرمجاز است و هیچ مالکی اجازه استفاده از آن را ندارد. البته بخشی از این وضعیت مربوط به گذشته است که اکنون در کنار برخورد با تخلفات جدید، رسیدگی به تخلفات گذشته و حتی مواردی که با مجوز اجرا شده در دستور کار است و به مجموعه های موجود یک سال مهلت دادیم که ساماندهی لازم را انجام دهند. شیروانی ها در نمای بافت تاریخی تاثیر بسیار نازیبایی دارد و این نازیبایی در تصاویری که از بافت تاریخی منتشر می گردد مشهود است.

• این تخلفات ناشی از ناآگاهی از ضوابط است؟

ضوابط ساخت وساز و مرمت در بافت تاریخی اطلاع رسانی شده است و همه در جریان هستند و افراد متقاضی ساخت وساز نیز در روند کار از کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی سوال می نمایند، اما با توجه به این که مرمت ها افزایش یافته، طبیعی است که تخلفاتی روی دهد، اما عمده تخلفات با اخطار حل می گردد. پارسال 800 اخطار و تذکر صادر شد و در نهایت حدود 100 مورد از این تخلفات به صورت قضایی دنبال شد. بسیاری از این موارد هم در دادگاه حل می گردد. تعداد اندکی هم که اصرار بر تخلف داشتند، بعد از مرحله رسیدگی، بناهایشان تخریب شد.

ارزیابی شما از آینده بافت تاریخی با توجه به افزایش تقاضا برای سرمایه گذاری و احتمال افزایش تخلفات چیست؟

فعلا شرایط بافت تاریخی با ورود مردم و همراهی آنها بسیار خوب است و مرمت هایی که در حال اجرا است به نفع بافت تاریخی است، اما باید اصول را رعایت کرد. از این رو هدایت لازم از سوی کارشناسان و بازرسان اداره کل میراث فرهنگی استان انجام می گردد، اما اگر پافشاری به تخلف باشد، به تخریب منجر خواهد شد. از بهمن ماه سال گذشته تا امروز، سه مورد دستور تخریب برای ساخت وساز و مرمت های غیراصولی صادر شده است و این نشان می دهد که در تصمیم خود برای حفاظت از بافت تاریخی اصرار داریم و این موضوع با جدیت تداوم خواهد داشت.

• این مرمت ها تاثیر ناخوشایندی در آینده جهانی شدن بافت تاریخی یزد دارد؟

خیر، صادقانه هر تخلفی که در بافت تاریخی اتفاق بیفتد گزارش می گردد و ناظران یونسکو که بسیار منعطف هستند، نظرها و پیشنهادهای خود را در خصوص آن مطرح می نمایند. باید به اصولی که در ثبت ملی و ثبت جهانی وجود دارد متعهد باشیم و در این راستا از نظرهای مشورتی و هدایت کارشناسان یونسکو استفاده می کنیم. اما پایش ها انجام می گردد و نتیجه آن گزارش خواهد شد. همچنین در کنار آن اجرای ضوابط را به دقت دنبال می کنیم، به طوری که همه مرمت ها ابتدا با مجوز اداره کل میراث فرهنگی و سپس تایید پایگاه شهر جهانی، آنالیز و در صورت رعایت ضوابط، تایید می گردد و سپس فعالیت های مرمتی انجام می گردد تا تخلفات به حداقل برسد.

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما

کشتی کروز: کشتی کروز: سفری لوکس و در عین حال مقرون به صرفه به اقیانوس‌ها