پاسخ های دبیر جشنواره فیلم فجر به چند حاشیه - مجله یک کامپیوتر

یک هفته از انتها سی ونهمین جشنواره فیلم فجر می گذرد؛ جشنواره ای که استثنایی ترین دوره در تاریخ برگزاری اش ثبت شد و شیوع کرونا شرایطی ویژه را بر آن حاکم کرد.

برپایی این جشنواره به دلیل همین شرایط خاص ناشی از شیوع کرونا، منتقدان و مخالفان زیادی داشت، ولی در نهایت تصمیم مدیران بر برگزاری آن شد؛ گرچه شاید حاشیه های اولین شب جشنواره آن ها را از تصمیم شان پشیمان کرد؛ حاشیه هایی که هنوز تمام نشده و طرح مباحثی از سوی برخی مسئولان در ستاد مقابله با کرونا کلیت برپایی این رویداد را با ابهام روبرو می نماید.

با این حال سید محمد مهدی طباطبایی نژاد - دبیر جشنواره فیلم فجر - در گفت وگویی از برپایی این جشنواره اعلام رضایت کرد. او همچنین به صحبت های اخیر استاندار تهران پاسخ داد.

انوشیروان محسنی بندپی به تازگی گفته است، از برگزارنمایندگان فیلم فجر گلایه داریم، چون فاصله گذاری اجتماعی و رعایت پروتکل های بهداشتی و شرایطی را که وعده نموده بودند بر اساس توافق انجام دهند، عملیاتی نکردند و در همان شبی که عدم رعایت پروتکل ها را در جشنواره فیلم فجر مشاهده کردیم، قرار بود جشنواره را تعطیل و پلمب کنیم که اعلام کردند شب آخر است و ما نتوانستیم کاری کنیم.

مشروح مصاحبه با دبیر جشنواره فیلم فجر را در ادامه می خوانید:

با توجه به اظهارات متناقض برخی مسئولان مرتبط با مدیریت بحران کرونا که یکی رعایت پروتکل ها را در جشنواره تایید می نماید و بعد از چند روز استاندار تهران از رعایت نشدن پروتکل ها گله می نماید و خبر از قرار برای تعطیلی جشنواره می دهد، این سوال ها مطرح می گردد که برگزاری جشنواره فجر بر مبنای چه اصرار و سیاستی بوده؟ آیا فقط به این دلیل که شرایط مساعد بود آن را برگزار کردید؟ آیا اصلا مجوز رسمی برای برپایی این رویداد در شرایط کرونایی صادر شد؟

شاید بخشی از پاسخ من به این سوال تکراری باشد، ولی باید بگویم که ما ابتدا جهتی طولانی را در جهت برگزار نشدن جشنواره پیمودیم، یعنی فکر می کردیم جشنواره سی ونهم اساساً برگزار نگردد یا به بهار موکول گردد. من ساعت های متمادی با کارشناسان و فعالان حوزه سلامت و پیشکسوتان سینما - که اگر بخواهم اسامی آن ها را بگویم خیلی زیاد می شوند - مفصل صحبت کردم. گزینه های پیش رو را که شامل برگزار نشدن، تعویق و برپایی در چند مرحله بود مطرح کردم. تصور ما این بود که اگر شرایط تهران مناسب شد و مجوز گرفتیم، با حدبیشتر رعایت پروتکل ها جشنواره را برای اهالی رسانه و صاحبان آثار برگزار کنیم، البته پیش بینی ما برای برگزاری در این مرحله هم بسیار محدودتر از همین چیزی بود که الان داشتیم یعنی می خواستیم با بخشی از اصحاب رسانه جشنواره را برگزار کنیم. چون قاعده ای وجود دارد که مثلا در فضای سربسته و در اوضاع نارنجی بیش از 20 نفر را نمی توانیم مهمان داشته باشیم و اگر این طور می شد ما خیلی گلچین شده تعدادی از از اهالی رسانه یا کارشناسان برنامه ها را دعوت می کردیم که بتوانند در یک فضای کاملا استریلیزه شده فیلم ها را ببینند. درواقع من در هر سطح دسترسی، خودم چند مرحله را در نظر گرفته بودم و در آخر قرار شد در استِپ دو، با صدور مجوز و ظرفیت 30 درصد سالن، صاحبان آثار، منتقد ها و اهالی رسانه فیلم ها را ببینند.

اما سطح سوم که شامل نمایش عمومی فیلم ها بود، به قوانین جاری کشور برمی گشت و اینکه سینما ها اجازه فعالیت پیدا نمایند. وقتی این رخ داد ما هم طبق پروتکل بازگشایی سینما ها می توانستیم جشنواره را در سینما ها برگزار کنیم و خوشبختانه تمام این مراحل به مرور رخ داد. حالا اگر بخواهم به سوال شما برگردم باید بگویم روزی که استارت جشنواره را زدیم خودم این پیش بینی را که به سطح سوم یعنی نمایش عمومی برسیم، نداشتم، چون در آن موقع بسیاری از شهر های کشور در شرایط قرمز بودند و حدود 80 درصد پیش بینی ما همین بود که به سطح دو هم ممکن است به سختی برسیم و شاید خیلی کنترل شده و محدود بتوانیم برگزار کنیم، اما در نهایت شرایط جور دیگری پیش رفت، چون بسیاری از شهر های کشور در هنگام برگزاری جشنواره شرایط آبی داشتند و سینما ها نیز فعال بودند. آنچه محقق شد براساس شرایطی بود که ما از قبل برایشان پیش بینی و برنامه ریزی نموده بودیم و خوشبختانه شرایط کشور به گونه ای پیش رفت که امکان انجام آن ها را پیدا کردیم. به این ترتیب حدود 2300 سانس در تهران و تقریباً همین مقدار هم در 35 شهر کشور فیلم های جشنواره را نمایش دادند.

درباره صحبت های متناقض هم که اشاره نمودید باید بگویم ما هیچ گزارش منفی به غیر از آنچه در روز اول رخ داد، نداشتیم. در روز اول هم چند عکسِ به نظر من اغراق شده، منتشر شد و، چون خودم در آن لحظه شاهد ماجرا بودم می توانم تاکید کنم که در آن موضوع، اغراق در بیان صورت گرفت وگرنه ما از روز اول پروتکل ها را به دقت رعایت کردیم. اما درباره برخی صحبت های مسئولان از جمله استاندار تهران که گفته اند می خواستند جشنواره را تعطیل نمایند، واقعیت این است که من خیلی متوجه فرمایش ایشان نمی شوم، چون مبنای قضاوت، خروجی یک یا دو عکس نیست. مبنای قضاوت، اظهارنظر ناظران و کارشناسانی است که هر روز و روزی دو یا سه مرحله سینمای رسانه و دیگر سالن های سینما را سرکشی می کردند و حتی یک گزارش منفی هم نداشتند.

آیا در این باره اسناد مکتوب وجود دارد؟

بله، روزی دو بار و گاهی سه بار کارشناسان دانشگاه علوم پزشکی ایران از سینمای رسانه ها در برج میلاد و پردیس ملت بازید می کردند و همینطور از سینما های مردمی که همکاران اورژانس کنار ما بودند، گزارش رعایت یا عدم رعایت پروتکل ها را تنظیم می کردند و ما حتی یک گزارش منفی برای عدم رعایت پروتکل ها نداشتیم. روز اول یک خبر اغراق شده که تاکید می کنم اغراق و نمی گویم دروغ، هم ما را نگران کرد و هم دوستانی را که در حوزه سلامت مسئولیت دارند. حتی خود آقای وزیر (عباس صالحی) مستقیماً به بنده تذکر دادند و من هم اطمینان خاطر دادم که مراقبت ها صورت می گیرد به طوری که در روز های بعد برای حضور عکاسان و عوامل فیلم ها نقطه گذاری روی سطح زمین انجام شد تا فاصله گذاری هنگام عکس دریافت هم رعایت گردد. 70 درصد جایگاه های داخل سالن و نیز لابی های اطراف هم پیش تر برداشته شده وفضا کاملاً تغییر نموده بود. انجام این تغییرات هم کار بسیار سختی بود، ولی باید انجام می شد.

نکته ای که باید یاداوری کنم این است که با وجود آن که 70 درصد ظرفیت سالن همایش های برج میلاد خارج شده بود، باز هم گاهی ظرفیت را کمتر از 30 درصد نگه می داشتیم و ادعا می کنم که ما با ضریب حدود 25 درصد در شلوغ ترین سانس ها پذیرای مخاطب در برج میلاد بودیم.

بلیت های مردمی هم که به وسیله سمفا به فروش رسید و همه جایگاه مهمانان قفل شده بود و امکان ورود بالای ظرفیت 30 درصد اصلا وجود نداشت. آمار کامل هم درباره ضریب اشغال وجود دارد. درواقع می خواهم بگویم همه این موارد رعایت شد و من هم به وسیله مدیران سینما و هم خودم شخصاً نظارت دائم بر رعایت پروتکل ها داشتیم. بر استفاده از ماسک، نخوردن تنقلات در سالن و استفاده از تب سنج تاکید داشتیم و بیش از 50 تب سنج هم در تهران از طرف ستاد جشنواره خریداری و به سینما ها اهدا شد تا سرعت کار بالا رود؛ بنابراین تاکید می کنم برای رعایت پروتکل ها از ابتدا تا انتهای جشنواره، اساسا امکان دیگری بیشتر از آنچه انجام دادیم مقدور نبود.

با این حال یک انتقاد این است که وقتی این میزان نگرانی وجود داشت و بویژه حالا که حرف های متناقض گفته می گردد، آیا نمی شد از برگزاری جشنواره آن هم در سطحی وسیع صرفنظر کرد؟

ببینید یک زمانی هست که می گویند تا زمانی که کرونا وجود دارد باید همه جا تعطیل باشد. این یک بحث حاکمیتی است و تصمیم گیرانش معین اند، ولی وقتی می گویند در شرایط آبی شما امکان بازگشایی سینما ها را دارید و من فقط موظف به رعایت پروتکل ها هستم چرا باید تعطیل کنم؟ چند روز پیش خبرنگاری با من تماس گرفت و گفت در شرایطی که مدرسه ها بسته هستند شما چرا اجازه دادید مردم به سینما بروند؟ پاسخ من این است که همان دولت و ستادی که اجازه فعالیت مدارس را نمی دهد، اجازه می دهد سینما ها با یک ظرفیت معین و رعایت این پروتکل ها فعالیت نمایند. حال من چه کاری باید انجام دهم؟ مگر من می توانم سرِ خود سینما را تعطیل کنم؟ آن هم وقتی شرایط برای فعالیت مجاز است. بالاخره یک ستاد (مقابله با کرونا) وجود دارد متشکل از نخبگان حوزه سلامت و اجتماعی و مدیریتی، آن ها تصمیم گیری می نمایند و در حوزه ما، باید پروتکل ابلاغ می شد که این کار هم انجام گرفت.

یک نکته ای که به نظرم سوی دیگر ماجراست و باید به آن توجه کرد این است که شاید شرایط کرونا تا یکی دو سال دیگر هم ادامه داشته باشد. آن وقت باید چه کرد؟ من معتقدم ما مکلف به رعایت شرایط و ضوابطی هستیم که ستاد مقابله با کرونا مشخص می نماید و اینکه بگوییم با وجود مجاز بودن به برگزاری جشنواره، آیا بهتر است آن را برپا کنیم یا تعطیل، محل بحث و تبادل نظر است.

با این حال ما برای جشنواره فیلم فجر مجوز رسمی از وزارت کشور و وزارت بهداشت گرفتیم، یعنی تمام نمایش فیلم ها در برج میلاد، پردیس ملت، سینما های مردمی و همینطور مراسم اختتامیه با مجوز رسمی و با رعایت کامل پروتکل های ابلاغی برگزار گردیدند؛ بنابراین من متوجه صحبت هایی که گاهی ممکن است جوانب آن خیلی سنجیده نشده، نمی شوم. قصد هم ندارم کسی را زیر سوال ببرم که چرا حرفی را بیان نموده، ولی در مقام دبیر جشنواره فیلم فجر می توانم گلایه آقای استاندار را نسبت به دست اندرکاران جشنواره این طور پاسخ دهم که این گلایه به جا نیست و به عنوان خادمان حوزه فرهنگ، مهمترین اولویت ما برای برگزاری جشنواره حفظ سلامتی مخاطبان سینما و رعایت کامل پروتکل های ابلاغی بود. برای حفظ این اولویت هم از هیچ چیزی عدول نکردیم و اگر جایی خبری آمده یا مطلبی عنوان شده، مقرون به صحت نیست و خیالتان آسوده باشد.

پس اینکه آقای محسنی بندپی گفته اند قرار بوده جشنواره پلمب گردد، ولی چون از طرف جشنواره اعلام شده شب آخر است و نتوانسته اند کاری نمایند، چیست؟

همین نکته عجیب است که اتفاق پیش آمده مربوط به شب اول جشنواره است نه شب آخر، ضمن اینکه احتمالا آقای استاندار به تمام گزارش هایی که ناظران ستاد مقابله با کرونا و ناظران دانشگاه علوم پزشکی اعلام کردند، اعتماد دارند. اگر ایشان به عنوان مقام مسئول گزارش ناظران را دریافت نمایند می بینند که گزارش منفی در میان آن ها وجود ندارد.

آیا شما در طول برگزاری جشنواره دستوری یا تذکری مبنی بر تعطیلی جشنواره گرفتید؟

چیزی به این معنا که ابلاغ رسمی شده باشد خیر، ولی از طرف وزارت بهداشت تذکر گرفتیم و ما هم اطمینان خاطر دادیم که بیش از هر مسئله ای، آن خبر اغراق شده بود و آنچه باید از طرف ما (ستاد جشنواره) رعایت گردد را به طور کامل رعایت نموده و خواهیم کرد. این کار تا روز آخر انجام شد و نظارت هم صورت گرفت. آقایان جهانپور و وهاب زاده (مشاور وزیر بهداشت) هر دو مقام عالی وزارت بهداشت از جشنواره بازدید کردند و مهر تایید بر آن زدند؛ بنابراین اینکه یک نفر یک عکس را از یک لحظه شکار کند و آن را به عنوان عدم رعایت پروتکل ها برای یک مجموعه عظیم چند هزار نفری تلقی کند، یک پروپاگاندا است.

تاکید می کنید که برای رعایت پروتکل ها ظرفیت را در سالن رسانه ها کم کردید، اما به نظر می رسد در مواردی کوتاه آمدید.

من به عنوان دبیر جشنواره حتی یک نفر را خارج از آنچه تصمیم گرفته بودیم به برج میلاد دعوت نکردم و از دوستانی که سالیان متمادی همکار و همراه ما در جشنواره بودند و به عنوان منتقد و اهالی رسانه و یا مدیر فیلم می دیدند، خواهش کردم سال جاری اسمشان از لیست خارج گردد. خیلی از آن ها دلخور می شدند و به شوخی به یکی از همکارانم می گفتم که بخاطر همین مسئله دوستانی را از دست دادم، ولی همه کوشش ما این بود کسانی که در سینمای رسانه قرار می گیرند کاملاً مرتبط باشند. حال ممکن است 3 تا 5 درصد خطایی اتفاق افتاده باشد و این میزان خطا در یک مجموعه طبیعی است.

با وجود همه نگرانی ها و انتقاد هایی که مطرح شده و هنوز می گردد، آیا از این شیوه برگزاری جشنواره راضی هستید؟

ما وقتی که جشنواره را استارت زدیم زیر صفر و در شرایط کاملاً قرمز بودیم و بعد به اجرای جشنواره در سطح سوم رسیدیم. معتقدم درست ترین شیوه اجرا در مراحل مختلف را پشت سر گذاشتیم. البته قرار نیست من قضاوت کنم، ولی به عنوان یک فرد می توانم شرایط را تحلیل کنم. در شرایطی که ما بودیم بهترین تصمیم ممکن را گرفتیم و به بهترین شکل ممکن اجرا کردیم. مجموعه عظیمی از همکارانم در جشنواره فجر با این شکل از گستردگی همراهی کردند تا بیش از 4 هزار سانس داشته باشیم و اغراق نیست اگر بگویم سخت ترین سال جشنواره فجر را با کمترین گزارش منفی برگزار کردیم. به نظرم کار عظیمی صورت گرفته و شاید یکی از نمونه هایی که بتوان اشاره نمود همین باشد که سابقه نداشته 150 سالن در اختیار جشنواره باشد، سالن هایی که خیلی از آن ها 11 ماه تعطیل بودند و کارکنان خود را مرخص نموده بودند. این نکته دقیقی است که بگوییم کرونا نفس های سینما را به شماره انداخته بود، اما جشنواره یک احیا در حوزه سینما و سینماداری بود و امیدوارم ادامه این شرایط هم درست اتفاق بیفتد.

در این راستا کوشش کردیم برخلاف سال های قبل، یک هفته پس از انتها جشنواره حساب و کتاب سینما ها و صاحبان آثار معین و اعلام گردد و این ها اتفاقات تازه ای است. در کنار آن ها باید به بلیت فروشی هم اشاره کنم که بدون مشکل در سیستم کار خود را درست انجام داد و این ساختار سمفا و فروش گیشه خیلی از تراکم ها و ازدحام ها را در سینما حذف کرد.

اما همین سامانه سمفا اعتبار یکی از مهم ترین جایزه های جشنواره فجر را زیر سوال برد. اصلا چه شد که برای رأی های مردمی جشنواره فجر، خانه سینما حذف شد و به این فرایند رسیدید تا در نهایت یکی از حاشیه های مهم جشنواره همین سیمرغ مردمی باشد؟

با شرایطی که سمفا داشت احساس می کردیم اجرای مکانیزه کاملاً مطمئن است و نیازی به اجرای دستی نیست. ضمن اینکه می خواستیم رأی گیری در سراسر کشور انجام گردد و این کار عملاً برای خانه سینما ممکن نبود. شیوه مکانیزه معقول بود، ولی اتفاقی افتاد و کسانی توانستند الگوریتم های جعلی را وارد سیستم نمایند و رأی های جعلی وارد شد. البته این رأی ها قابل شناسایی بود و من این اطمینان را می دهم که همکاران در سامانه سمفا توانستند تمام رأی های غیر واقعی را حذف نمایند، یعنی رأی های شمرده شده برای کسانی بود که از گیشه سینما بلیت خود را دریافت نموده و وارد سالن سینما شده بودند؛ بنابراین آن اختلاف رأیی که وجود داشت مربوط به رأی های جعلی بود که از مجموع آراء خارج شدند.

به نظر می رسد اعلام جزئیات آماری در سمفا باعث ایجاد شبهه شد. آیا شما به عنوان دبیر جشنواره اعتبار سیمرغ مردمی جشنواره سی و نهم فجر را که حتی برنده اش (تهیه نماینده فیلم ابلق) پیش تر گفته بود، این جایزه سال جاری معتبر نیست، تایید می کنید؟

بله کاملاً و این اطمینان خاطر را می دهم که رأی مجعولی خوانده نشده و آنچه در اختتامیه اعلام شد رأی صحیح و دقیقی بود که بدون آرای جعلی محاسبه شده بود؛ بنابراین جای نگرانی وجود ندارد، اما این نکته را قبول دارم که یک جایی رفتار غلطی توسط برخی افراد با رأی های جعلی صورت گرفت. درباره اعلام جزئیات هم قصد براین بود همه چیز را شفاف اعلام کنیم و هر رأیی که به صورت آنلاین وارد سیستم می شد معین بود، اما بعد رأی های نادرست جدا شدند.

بعد از انتها اختتامیه، بیانیه هایی از سوی مستندسازان و انجمن فیلم کوتاه منتشر شد. به نظر می رسد با توجه به سابقه مدیریتی شما در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی توقع دیگری از شما برای توجه به فیلم های مستند و کوتاه و تدارک زمانی برای نمایش آن ها داشتند.

قبل از هر شرحی باید بگویم من از خانواده سینمای مستند هستم و این از افتخاراتم است، به همین دلیل حرف دوستان را هم می فهمم و هم حساسیت آن ها را کاملا درک می کنم و هم مدافع شان هستم، چون معتقدم یکی از ابزار های جامعه ای که نگاهی رو به رشد و اعتلا دارد همین سینمای مستند است، ولی در این بین یک نکته وجود دارد. ما یک جشنواره فجر داریم با هزار جور محدودیت و با فیلم هایی که با هزینه های سنگین اقتصادی در شرایط بسیار سخت کرونا فراوری شده اند و هیچگونه نمایش و امکان عرضه ای هم نداشتند. مخاطب آن ها هم باید در یک شرایط کاملاً مراقبت شده بیاید و فیلم ها را ببیند. سوال من از مستندسازان عزیزم این است که مگر یک ماه قبل از جشنواره فجر همین فیلم های مستند در جشنواره محترم حقیقت و در پلتفرم ها نمایش داده نشدند؟ مگر میزان بازدید برخی از آن ها نزدیک به 50 هزار نفر نبوده؟ پس این چه توقع ناصوابی است که در این شرایط کرونایی از من دارند؟ من چطور برای فیلمی که 50 هزار بار دیده شده سانس نمایش قرار بدهم، نشست خبری برگزار کنم و انتظار را داشته باشم که همه هم برای تماشا بیایند؟ به نظرم این خارج از انصاف است و من از مستندسازان توقع داشتم که اتفاقاً به یاری ما بیایند و از تصمیم همکار خودشان که در جمع آن ها بوده حمایت نمایند.

این قضیه در خصوص فیلم های کوتاه هم صدق می نماید. اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه تهران ششم بهمن برگزار گردیده و همه فیلم ها درسالن های ایران مال نمایش داده شدند و خود من هم مخاطب آن ها بودم. حتی برایشان جلسه نقد و آنالیز هم برگزار گردید. یعنی ما با دو جشنواره روبرو بودیم که یکی یک ماه و نیم قبل و دیگری حدود یک هفته قبل از جشنواره فجر برگزار گردیده و فیلم هایشان نمایش داده شدند. از آنجا که روزانه امکان نمایش دو فیلم بیشتر نداشتیم، آیا اگر 6 سانس را در سه روز جشنواره در برج میلاد با نشست مطبوعاتی برگزار می کردیم، آن هم برای فیلم هایی که زمان زیادی از برگزاری جشنواره هایشان نمی گذرد، جشنواره دچار افت نمی شد؟

شاید این حرفم مستندسازان عزیز را ناراحت کند، اما خودشان خوب می دانند که من اگر بیشتر از آن ها نگران احترام و اعتبار سینمای مستند نبوده باشم، کمتر از آن ها نیستم. 22 سال از عمرم را در سینمای مستند به عنوان تهیه نماینده یا مدیر گذرانده ام، پس چطور ممکن است اجازه دهم اعتبار جایی که پایگاه و خانه خودم بوده مخدوش گردد؟ سال 92 بعد از چند سالی که مستند از جشنواره فجر حذف شده بود، دوباره به آن برگشت و یکی از کسانی بودم که بیشترین کوشش را کردم تا آقای دکتر ایوبی را متقاعد کنم که در جشنواره فجر فیلم مستند هم باشد. البته شاید خودشان هم نسبت به موضوع تمایل داشتند و بعد در همه این سال ها به عنوان مسئول و مدیر سینمای مستند هم کوشش می کردم در سانس های نمایش مستند در جشنواره (دوره هایی که در برج میلاد بود) حضور داشته باشم. آن موقع از تعداد حاضران در سالن شرمنده می شدم و می گفتم این همه اصرار می کنیم که سینمای مستند در فجر باشد آن وقت با این تعداد کم مخاطب؟ حال تصور کنید شرایط سال جاری که خیلی بدتر بود، ولی متاسفانه خیلی از دوستان مستندساز نمی خواهند این واقعیت را قبول نمایند و من نمی دانم چه باید کرد که آن ها متوجه باشند و بدانند اگر به چنین تصمیمی رسیدم بخاطر این بود که دلسوزتر بودم. البته این را هم نباید فراموش کرد که انصاف و عدالت نبود فیلم هایی را که تا به حال نمایشی نداشته اند در قرعه کشی سینمای برج میلاد در کنار فیلم هایی قرار دهیم که نمایش مردمی با بازدید بالا داشته اند.

با همه این شرایط شاید باید از شما این انتظار می رفت که سنگ بنای حضوری تازه از سینمای مستند و کوتاه را در جشنواره فجر بگذارید تا مثلا مستند هایی به جشنواره فجر راه یابند که نمایش اول خود را داشته باشند.

ما دو جشنواره معتبر سینما حقیقت و فیلم کوتاه تهران را داریم و از آن سو در فجر یک تیم داوری داریم و یک قله اهدای سیمرغ. این منطقی نیست که ما 10 فیلم را انتخاب کنیم، آن هم از بین فیلم هایی که همه یکی دو ماه قبل در جشنواره های خود نمایش داده شدند. من از 100 درصد یک جامعه آماری که ترکیبی از مستندساز، سینماگر، مدیر و مخاطب مردمی است این را می گویم که 90 درصد آن ها معتقدند در حالی که جشنواره تهران و حقیقت وجود دارد، جشنواره فجر نیازی به اجرای بخش مستند و کوتاه ندارد و این دو باید از جشنواره فجر جدا شوند. حتی باید تاکید کنم که در عالی ترین سطح وزارت ارشاد و سازمان سینمایی هم این سوال مطرح بود که وقتی جشنواره ای مثل حقیقت داریم چرا به حضور بخش مستند در جشنواره فیلم فجر اصرار داریم؟ البته برایشان شرح دادم و گفتم اعتبار سیمرغ فجر برای آینده کاری مستندسازان و فیلمسازان کوتاه یک دستاورد است.

علاوه براین ها یکی از مواردی که مستندسازان از من گله داشتند این بود که سال گذشته وقتی دکتر داروغه زاده قصد داشته دو جایزه برای بخش مستند در نظر بگیرد بنده به عنوان عضو شورای سیاستگذاری مخالفت نموده ام که اگر فرض کنیم چنین چیزی هم درست باشد، باید بگویم همین الان هم با این موضوع مخالفت می کنم، چون ما یک جایزه برای انیمیشن داریم؛ انیمیشینی که آینده ای برایش در نظر است و هزینه می گردد و همینطور برای فیلم کوتاه که آینده سینمای داستانی ماست. برای مستند هم باید همین طور رقم بخورد و دوستان ما در حوزه مستند و کوتاه باید فضای فجر و شرایط برای مدیریت عادلانه این فضا را درک نمایند. من با همه احترام فراوانی که برای دوستان مستندساز قائلم که خودشان هم خوب می دانند چقدر به این فضا علقه دارم، سعی کردم بهترین تصمیم را با حفظ اعتبار و احترام سینمای مستند بگیرم.

البته معترضان فقط مستندساز ها و فیلم کوتاهی ها نبودند. برای بیانیه گروه هنر و تجربه چه پاسخی دارید؟

در خصوص هنر و تجربه گمان من این بود که از بین این 16 فیلم می شد یک فیلم را در قالب هنر و تجربه پیدا کرد و جایزه را به آن داد. این را به دوستان داور هم گفتم و خواستم یک بار از این زاویه فیلم ها را ببینند، چون به نظرم آثاری بودند که نوع دیگر گفتن را داشتند و می شد از نگاه خلاقانه آن ها را در قالب هنر و تجربه دید. هیات داوران مشاوره ای با هم داشتند و پیشنهاد دادند که بتوانند از بین 57 فیلم، سه تا چهار فیلم را با مدل تعریفی که از هنر و تجربه دارند انتخاب نمایند. مثلاً یکی از تعاریف آن ها روایتی خلاف روایت مرسوم سینما بود. با این کار ممکن بود فیلم هایی انتخاب شوند که اصلا جزء نامزد ها نبودند و بعد به اینجا رسیدیم که برای نمایش این ها چه کنیم؟ نمی شد فیلم هایی را اضافه نمود که در میان انتخاب داور ها نبود و دیدن شان شاید سرسوزنی برای مخاطب جشنواره مهم نباشد. داور ها می گفتند اگر بخواهیم جایزه هنر و تجربه بدهیم باید یک پکیج انتخاب کنیم که این پکیج واجد ویژگی های هنر و تجربه ای باشد و از دل آن یک فیلم برگزیده گردد. اعتقاد من این است که باید با نگاه جشنواره فیلم را انتخاب کنیم و بعد همان فیلم های راه یافته به جشنواره را از زاویه هنر و تجربه نگاه کنیم و اگر آن ویژگی را داشت، سیمرغ هنر و تجربه را بدهیم؛ بنابراین، چون نظر داور ها ملاک بود و نه نظر شخصی من، به نتیجه ای برای انتخاب یک فیلم نرسیدند.

آیا موردی بوده که شما می خواستید جایزه به فیلم یا فردی دیگر برسد و نظر داور ها متفاوت بوده؟

من اصلا درباره داوری نظر مستقیمی ندادم، ولی همیشه ممکن است این اتفاق بیفتد که نظر ها با هم فرق نمایند و شاید اگر گروه دیگری انتخاب می شدند نظر ها متفاوت می شد، اما از این هیات داوری تمام قد دفاع می کنم و معتقدم تیم داوری فجر سی ونهم یکی از سرحال ترین، تکنیکال ترین و دقیق ترین هایی بود که جشنواره فجر تا به حال داشته است، چون هم ترکیب جوان بود و هم اعضا بسیار سخت کوش، منظم و همراه بودند. همه به مدت یک ماه تمام از 8 یا 9 صبح تا 9- 10 شب بدون وقفه و تعطیلی فیلم می دیدند. با هم بحث و گفت گو و استدلال می کردند و تقریباً در بیشتر موارد جایزه ها با بیشتریت آراء داده شد.

پس یعنی اگر چند سال دیگر بگذرد، حرف و حدیثی از داوری این دوره حاشیه ساز نمی گردد؟

قطعاً این طور نخواهد بود بخصوص اینکه هر سال می بینید چه حاشیه ای پس از اختتامیه جشنواره فجر بخاطر داوری ها به پا می گردد، اما سال جاری واقعا اتفاقی نیفتاد و رأی هایی که اعلام شد با کمترین حاشیه روبرو شدند. من شاهد بودم که داور ها برای مشخص رأی های یک جایزه جنبه های مختلف آن رشته را با جزئیات زیاد در میان نامزد ها آنالیز می کردند و به عنوان یک شاهد ناظر شهادت می دهم که تک تک آرا با وسواس داده شد و صمیمانه از انتخابم برای چیدمان این تیم داوری راضی هستم.

ادامه دبیری جشنواره در سال آینده به شما پیشنهاد نشده است؟

طبیعی است که خیر! چون سال آینده دولت عوض می گردد و جهت دیگری پیش می رود. من در این شرایط فقط آمدم که کنار دکتر انتظامی باشم، چون ابتدا مایل نبودم و امتناع کردم، اما ایشان بر پذیرش این مسئولیت تاکید داشتند و خواستم باری از روی دوش ایشان و همکارانم بردارم و آنچه انجام دادم همه توانم بود.

و سوال آخر اینکه جمع بندی نهایی برای هزینه های جشنواره صورت گرفته است؟

تقریبا معین شده و حدودا بیش از یک میلیارد تومان فقط پول جوایز را دادیم و در کل، هزینه های جشنواره یعنی همه آنچه در تهران و استان ها رخ داد حدود پنج میلیارد تومان است، حالا شاید کمی بیشتر یا کمتر و این در شرایطی رخ داد که قیمت همه چیز چند برابر شده و با توجه به تجربه یک دوره 17 میلیاردی در جشنواره فجر فکر می کنم با مبلغ معقولی جشنواره را به انتها رساندیم.

البته ممکن است بگویند نهار که ندادید یا شنیدم آقای فراستی عزیز که رفیق قدیمی من هم است، شوخی نموده درباره اینکه در پردیس ملت چای داده نمی شد. شاید بد نباشد به همین بهانه بگویم که در این باره اصلا بحث هزینه مطرح نبود و ما به جد از هر پذیرایی پرهیز داشتیم، چون فضای لابی پردیس ملت خیلی محدود بود. حتی روز دوم جشنواره به آنجا رفتم تا فضا را کامل ببینم که بتوانیم شرایط پذیرایی را در پردیس ملت هم بگذاریم، ولی دیدم بخاطر محدودیت فضا اگر چهار نفر کنار هم جمع شوند، در رعایت پروتکل های بهداشتی دچار مشکل می شویم، در حالی که برای ما افتخار بود که از مهمانان جشنواره پذیرایی کنیم؛ بنابراین ترجیح دادیم خجالت زده دوستان باشیم، ولی شرایط بغرنجی برای جشنواره به وجود نیاید و رعایت پروتکل ها زیر سوال نرود.

در آخر هم می خواهم از همکارانم در حوزه رسانه تشکر کنم و شاید الان فرصت خوبی باشد که احترام و سپاس قلبی خودم را از همه دوستانی که در این مدت جشنواره را نقد و قضاوت کردند و در خصوص فیلم ها گفتند و نوشتند بیان کنم. از کسانی هم که گاهی جانب انصاف را رعایت نکردند گله ای ندارم. آن ها هم جهتی را رفتند هرچند همیشه اعتقادم این است که مهمترین ویژگی جوانمردی، رعایت انصاف است، ولی از همه یکجا تشکر می کنم که تنور جشنواره را گرم نگه داشتند و برای سینمای ایران آرزو می کنم که با رفتن این ویروس منحوس دوباره رونق به آن برگردد.

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.

datapad.ir: دیتاپد، با مجله فناوری و تخصصی رایانه از همه چیز سر در بیاورید.