کربن؛ راز کثیف دیتاسنتر های غول های تکنولوژی - مجله یک کامپیوتر

به گزارش دنیای اقتصاد، در ماه سپتامبر گذشته عده ای یک سیلندر فلزی 40 فوتی را از آب های جزایر اورکنی در شمال شرقی اسکاتلند، بیرون کشیدند. آن ها مهندسان فعال در صنعت نفت و گاز نبودند که به دریای شمال آمده باشند؛ آن ها کارمندان شرکت مایکروسافت بودند. این تیم با یاری متخصصان علوم دریایی، این سیلندر را که در واقع دیتاسنتری با لوگوی بزرگ غول نرم افزاری دنیا بود، از بستر دریا بیرون آوردند.

مایکروسافت در راستای پروژه ای به نام ناتیک، می خواست این موضوع را ارزیابی کند که آیا دیتاسنتر ها در زیر آب و با وجود رطوبت، نسبت به روی زمین عملکرد بهتری دارند یا خیر. این کار چیزی بیش از یک مانور برای ارزیابی بازدهی و بهره وری بود.

مایکروسافت یکی از بزرگ ترین شرکت های دنیا است که می خواست به مشکل آلودگی ایجاد شده توسط صنعت تکنولوژی یا همان ردپای کربن بپردازد. یکی از اهداف مایکروسافت از قرار دادن دیتاسنتر در زیر آب، کاهش مصرف انرژی آن ها در مقایسه با زمانی بود که روی زمین قرار داشتند.

سرور ها در هنگام کار گرمای زیادی فراوری می نمایند و به همین دلیل در دمای پایین عملکرد بهتری دارند، به این ترتیب سیستم های خنک نماینده دیتاسنتر هایی که روی زمین هستند، انرژی بیشتری برای خنک کردن آن ها مصرف می نمایند. این در حالی است که آب سردی که در عمق 120 فوتی از سطح دریاست، این امکان را به مایکروسافت داد تا با عملکردی شبیه به زیردریایی ها، یک سیستم تبادل گرمای کم مصرف را انتخاب کند.

از آنجا که تمام برق مصرفی جزایر اورکنی از باد و خورشید تامین می گردد، این جزایر به مکانی ایده آل و مناسب برای چنین آزمایشی تبدیل شده اند. این دیتاسنتر دو سال زیر آب بود. سیندی رز مدیراجرایی مایکروسافت در انگلستان در این مورد گفت: یافتن راه چاره های پایدار و مناسب همواره برای مایکروسافت اهمیت داشته است و پروژه ناتیک گامی به سمت دیدگاه ما درباره دیتاسنتر هایی است که بتوانند منبع انرژی پایدار داشته باشند.

نگرانی ها و دغدغه های مربوط به تاثیر زیست محیطی خدمات دیجیتالی از ابزار های مورد استفاده در دفاتر کاری گرفته تا نتفلیکس و حتی ایمیل ها، همچنان رو به افزایش است؛ تا جایی که حتی در مقیاسی کوچک تخمین زده می گردد که اگر هر فرد در انگلستان در طول یک روز یک ایمیل کمتر بفرستد، میزان فراوری کربن در این کشور تا 16 هزار تن در سال کاهش پیدا خواهد نمود و این میزان برابر با سفر هوایی 80 هزار نفر از لندن به مادرید است.

هرچند اعداد و ارقام دقیق محل اختلاف هستند، اما برآورد ها نشان می دهند که دیتاسنتر ها به اندازه کل صنعت حمل ونقل هوایی که همواره بزرگ ترین متهم انتشار کربن بوده است، کربن منتشر می نمایند. هزاران سروری که در دیتاسنتر های بزرگ شرکت هایی مانند آمازون و فیس بوک قرار دارند، به انرژی بسیار زیادی احتیاج دارند تا بتوانند سیستم های خنک نماینده پیشرفته شان را به کار بیندازند.

صرف نظر از کوشش برای استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، بسیاری از دیتاسنتر ها همچنان با نیروی برق فراوریشده توسط سوخت های فسیلی تامین می گردد تا از خاموشی های ناشی از مصرف بالای برق جلوگیری گردد. گروه بزرگی از دیتاسنتر های واقع در ویرجینیای شمالی -که به خاطر میزبانی 70 درصد از بار ترافیک اینترنت دنیا، به عنوان دره دیتاسنتر ها شناخته می گردد- تا حد زیادی انرژی خودشان را از برق فراوری شده توسط سوخت های فسیلی تامین می نمایند و این به دلیل کمبود منابع انرژی های تجدیدپذیر در این منطقه است. پیش بینی شده که حدود یک سوم این انرژی از زغال سنگ تامین می گردد.

دکتر رابی باشروش مدیر دنیای بخش زیرساخت های IT در موسسه مشاوره ای Uptime و استاد دانشگاه شرق لندن در این مورد می گوید: این موضوع من را به یاد بطری های پلاستیکی در چند سال گذشته می اندازد. با خودمان فکر می کنیم که یک بطری پلاستیکی چه آسیبی می تواند به محیط زیست برساند؟ اما بعد بلافاصله متوجه می شویم که اگر هفت میلیارد نفر از مردم دنیا این بطری ها را دور بیندازند، این اتفاق می تواند به یک بلای جدی برای محیط زیست تبدیل گردد. این موضوع درباره استفاده روزافزون از موبایل ها و شبکه های اجتماعی هم درست است.

باشروش تخمین می زند که انرژی مصرفی توسط یک موزیک ویدئو که شامل فرآیند ذخیره اطلاعات در دیتاسنتر، انتقال شبکه ای و تماشا روی تلویزیون یا موبایل هوشمند است، می تواند به اندازه انرژی مصرفی یک سال تمام کشور های چاد، گینه بیسائو، سومالی، سیرالئون و جمهوری آفریقای مرکزی باشد. این ویدئو چیزی در حدود هفت میلیارد بار در یوتیوب نمایش داده شده است.

دکتر جسیکا مک لین معاون سخنگوی دانشگاه مکوآری در استرالیا، می گوید: بخشی از این مشکل آن است که ما اغلب تکنولوژی های دیجیتال را به عنوان راه چاره زیست محیطی ساده ای می دانیم، درحالی که آن ها خودشان بخش مهمی از این بحران هستند. مایکروسافت و دیگر غول های تکنولوژی مانند آمازون و گوگل در حال ساخت دیتاسنتر های بزرگی در سراسر دنیا هستند تا بتوانند میلیارد ها گیگابایت داده ای را که سرویس ها و خدمات شان فراوری می نمایند، پردازش نمایند.

آنالیز های آماری نشان می دهد که این دیتاسنتر های جدید کم مصرف تر خواهند بود. گوگل مدعی است که پانزده دیتاسنتر بسیار بزرگ این شرکت تا دو برابر کمتر از دیتاسنتر های قدیمی آن انرژی مصرف می نمایند. این درحالی است که سازمان زیست محیطی Greenpeace افشا کرد این دیتاسنتر ها برق مصرفی شان را از سوخت های فسیلی تامین می نمایند تا گوگل ناچار به انجام اقدامات بیشتر در جهت کاهش مصرف انرژی آن ها گردد.

بسیاری از شرکت های بزرگ تکنولوژی در سال های اخیر از انگیزه ها و اهداف جدیدشان در راستای محافظت از محیط زیست خبر داده اند. در ماه سپتامبر گذشته شرکت گوگل که دیتاسنترهایش تمام خدمات محبوب و پرطرفدار دنیا از موتور جست وجوی این شرکت گرفته تا جی میل و یوتیوب را پردازش می نمایند، از برنامه های تازه اش برای مدیریت کسب وکارش به شکلی عاری از کربن تا سال 2030 خبر داده است. شرکت مایکروسافت هم تصمیم دارد تا سال 2030 میزان فراوری کربن توسط دیتاسنترهایش را به صفر برساند و می خواهد تا سال 2050 تمام کربن های فراوری شده توسط دیتاسنترهایش در اتمسفر را پاک کند.

شرکت آمازون هم متعهد شده است تا میزان فراوری و انتشار کربن توسط دیتاسنترهایش را تا سال 2040 به زیر صفر برساند. شرکت های بزرگ تکنولوژی حالا در حال اجرا سرمایه گذاری های هنگفتی روی انرژی های تجدیدپذیر و توافق های مربوط به آن ها هستند و با این اوصاف انتظار می رود در آینده ای نه چندان دور این شرکت ها با یکدیگر به توافقی واحد بر سر این موضوع برسند. با این حال، اما این اقدامات هنوز نتوانسته است همه را متقاعد کند.

جان بوث مدیر موسسه Carbon 3 IT که به کمیسیون اروپا برای ایجاد راه چاره های مصرف بهینه برای دیتاسنتر ها یاری می نماید، در این مورد گفته است: فکر می کنم هنوز اقدامات بیشتری در این زمینه ضروری است. کاملا می فهمم که آن ها برای مصرف بهینه انرژی در کوشش هستند، اما این اقدامات کافی نیستند.

مایکروسافت میزان انتشار گاز های گلخانه ای توسط دیتاسنترهایش را اعلام ننموده است. گوگل، اما در گزارشی میزان انتشار گاز دی اکسید کربن توسط این شرکت در سال 2018 را که حدود 9/ 4 میلیون تن بوده و برابر گاز های گلخانه ای منتشر شده توسط یک میلیون خودرو در سال است، منتشر نموده است. اما نکته آنجاست که این آمار مربوط به کل شرکت گوگل است و نه دیتاسنترهایش.

با این اوصاف است که برخی کارشناسان و منتقدان غول های تکنولوژی را به استفاده از سوخت های فسیلی و انتشار دی اکسید کربن بیشتر برای پاک کردن ردپای انتشار کربن خودشان متهم می نمایند و معتقدند که با افزایش احتیاج هر روزه مردم دنیا به استفاده از خدمات دیجیتال، میزان فراوری کربن و گاز های گلخانه ای توسط این شرکت ها به سرعت رو به افزایش خواهد بود.

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله گردشگری