کرونا و کرونوس؛ مسأله زمان در دنیای مدرن

به گزارش مجله یک کامپیوتر، در میان همه هراس ها و نگرانی های کرونایی، شاید زمان تجربه درک زمان های دیگری فرارسیده باشد.

کرونا و کرونوس؛ مسأله زمان در دنیای مدرن

به گزارش ، دیر زمانی بود، زندگی روی دور تند افتاده بود. چنان پرشتاب که فرصتی برای زیستن نبود، فقط زنده بودیم و می دویدیم. کتاب های نخوانده، فیلم های ندیده روی هارد، عکس های جمع شده توی گوشی، هزاران شماره تلفن آشنا و ناآشنا و انبار مقاله های پی دی اف ذخیره شده، فقط گاهی یادمان می آورد وقت نداریم به همه چیز برسیم.

در همین زندگی پرشتاب بود که بسیاری را از یادبردیم دوستان قدیمی، فامیل و آشنا های گذشته. البته وضع نزدیکان هم بهتر نبود؛ خیلی وقت بود نگفته بودیم چقدر عزیزند؛ نگفته بودیم، چون دویدن ها آن ها را هم از یادمان برده بود. به بسیاری از خواسته هایمان رسیده بودیم و در آهنگ تند زندگی آرزوی عمیق و دلبخواهی نمانده بود؛ جز توقف زمان. برای لحظه ای ایستادن و نفس دریافت در راه پله بی پاگردی که فقط بالا و پایین می رفت و به جای خاصی نمی رسید. شاید می رسید و ما عجولانه و سرسری از کنارش می گذشتیم. مثل جنگلی که در میان انبوه درختان گم می گردد.

لحظه درنگ فرا رسید؛ دردناک و فاجعه بار نمود. بسیاری را که می شناختیم و نمی شناختیم با خود برد. بسیاری را به کاری طاقت فرسا کشاند. بسیار دیگر را داغدار کرد. بسیاری را به ورطه هراس و ناامیدی کشاند؛ اما همه را در لحظه ای از زمان نگاه داشت؛ در روز های پیشاکرونایی. پس از آن اتفاق تازه ای نیفتاد. در دوران خانه نشینی کتاب تازه ای چاپ نشد، فیلم جدیدی اکران نشد، با آدم جدیدی هم آشنا نشدیم. همه با هم در مقطعی از تاریخ ایستادیم.

کرونا آمد و زمان ایستاد. نه این که ما به آرزوی دیرین خویش برای کنترل زمان (chronokinésie) رسیده باشیم، زمان خود ایستاد. شاید برای ما که احساس می کردیم در راستا دایره وارمان چاره ای جز دویدن نیست، نیرویی فراتر لازم بود تا ما را سرجایمان بنشاند. گویی زندگی خالی از معنا حوصله کرونوس را هم سر برد.

کرونوس (Chronos ایزد زمان در یونان باستان) با آن بال های بلند، چون مجسمه اش در گورستان استاگینو (عظیمترین گورستان اروپا در جنووآ ایتالیا) کارش تمام شد و گوشه ای نشست، تا برای نخستین بار، بارِ سنگین زمان را از دوش عقربه هایی که، چون ما کاری جز دنبال هم کردن نداشتند، بردارد.

قرن ها از تسلط کرونوس بر ما می گذشت. فرزند اورانوس (آسمان) و گایا (زمین) سال ها و قرن های بسیاری حاکم زمین و آسمان بود. شاید دیگر در زمان اساطیری زمین زندگی نمی کردیم؛ اما کرونوس هنوز از تخت پادشاهی اش پایین نیامده بود. او که زمانی از هراس سرنگونی به دست فرزند، همه فرزندانش را بلعیده بود هنوز داشت عمر ما را با بازی ساعت ها، می خورد. اما ویروسی در قرن 21 پیدا شد تا به این تسلط خاتمه دهد و او را از تخت پایین آورد.

دیگر تقسیم بندی زمانی او اهمیت چندانی ندارد. هنوز شبانه روز 24 ساعت است؛ اما 24 ساعتی که، چون قبل به چشم برهم زدنی تمام نمی گردد. زمین هنوز می چرخد به دور خود و خورشید، روز می گردد و پس از آن شب فرا می رسد، اما شب و روزی که مثل روز ها و شب های گذشته نیست.

زندگی سراسر مادی ما به تدبیر ایزد تقسیم زمان به ساعت، روز، هفته، ماه و سال، با زمان کرونوسی تنظیم شده بود. خدای عقربه هایی که زور هیچکداممان به آن ها نمی رسید؛ نه با بی خوابی و نه با بیشتر دویدن، حالا بر زمین نشسته است.

ما به آرزوی خویش رسیده ایم؛ البته که ترسیده ایم، یا از مرگ یا از غریبگی مان با آنچه در حال رخ دادن است. به هر روی زمان، روی دیگری از خود را نشان داده است. رویی که با دنیای کهن و اساطیری غریبه نیست. کسی چه می داند شاید اساطیر قرار است با حکمت های بی شمارشان بار دیگر به یاری بشری بیایند که در زیست مدرن خود از آن ها روی گردانده بود.

در دانش اساطیری یونان، سه نوع تعریف از زمان شده بود. زمانی که با کرونوس قدر و مقدار این زمانی و این دنیای یافته بود. زمانی که با کایروس (Kaïros) به سمت کیفیتی فراتر از چرخش عقربه های ساعت یافته بود و در نهایت زمان کمتر شناخته شده آیون (Aiôn) که زمانی است بی کران همچون ابدیت.

زمان کرونوسی، زمان دنیای مدرن بود؛ قابل سنجش، پی درپی، تناوبی و در یک کلام کمی. کرونا کرونوس را به چالشی عظیم کشاند. شاید برای آنکه نوبت جولان پسر جوانش کایروس رسیده بود؛ تجسم فرصت و به معنای انجام کار درست در زمان مناسب. زمان سنجش ناپذیری که آن را زمان کیفی و متافیزیکی نیز می دانند.

در نقاشی های یونانی، کایروس با دسته ای مو جلوی سر تصویر می گردد و به این معنای ضمنی که برای دستیابی به فرصت مناسب باید بموقع بر آن موی چنگ انداخت و اگر بگذرد، مویی در پشت سر نیست که به دست بیاید و فرصت از دست می رود.

ژیلبر رومییر دربی (Gilbert Romeyer-Dherbey) فیلسوف فرانسوی کایروس را مداخله خداوند در سرنوشت میرایان معرفی و به نقل از اشعار پیندار حکیم (شاعر یونان باستان) آن را به شکل ظهور یک نور توصیف نموده است.

وقتی طوفان زمین را تاریک کرد، ناگهان باد آرام می گردد و آسمان پدیدار. این بهبود شرایط، درخشش ناگهانی نور در مکانی است نابود شده. انسان گذر خداوند را احساس می نماید و کایروس اینچنین است.

در اندیشه باستانی کایروس را لحظه ابدیت می دانستند. اما چقدر در زندگی مدرن مان این لحظه را درک نموده بودیم. کجا به چنین عمقی از زمان و مکان رسیده بودیم؟ این لحظه ابدیت، معجزه ای مربوط به قرن ها پیش نیست که پشت دیوار گسترش علوم و زندگی در دنیای مدرن مانده باشد؛ علم امروز از فیزیک کوآنتوم تا پدیدارشناسی آن را درک و برای تعریفش کوشش نموده اند. هرچند این لحظه و کیفیت آن را مردمانی بهتر دریافتند که با طبیعت و آفریدگارشان مهربان تر بودند. مثل اقوام مایا.

کارل جان کالمن (Carl Johan Calleman) زیست شناس سوئدی در کیهان شناسی مایا و نظریه کوآنتومی به این موضوع پرداخته است. او که کایروس را به عنوان زمان کیفی در مقابل کمیت کرونوس قرار می دهد، معتقد است زمان کرونوسی و قابل اندازه گیری با وسایل مکانیکی؛ چون ساعت، به چیزی جز احتیاج امروز بشر به تقسیم بندی زمانی برای فعالیت اجتماعی و ساختار مالی جواب نمی دهد.

البته که دنیای مدرن زمان دیگری را نمی شناخت. آشکار است وقتی همه وجوه زندگی ما به اقتصاد و سیاست آلوده شد، دیگر جا و مجالی برای معنویت غریبه با این زندگی نمی ماند.

در دنیای آمار و ارقامِ سیاست و سرمایه داری، سهم ما از کایروس تنها زمان های اندکی بود که متوجه همزمانی اعجاب انگیز کایروس و کورونوس می شدیم. اما همین لحظات نادر هم گاه در زندگی شلوغمان گم می شد.

هم زمانی از همان نوعی که کارل گوستاو یونگ، روانشناس سوئیسی و صاحب نظریه ناخودآگاه جمعی، از آن سخن گفته است؛ تجربیاتی که از فرایند خطی و توالی زمانی معمول بیرون می رود و در فضایی بیش از دو بعد قابل تعریف می گردد. هم زمانی در روانشناسی تحلیلی به رخداد دو یا چند اتفاقِ هم زمان گفته می گردد که ربط علی میانشان وجود ندارد، چون یونگ به وجود رابطه میان دنیا عینی و روح انسان قائل بود.

در میان همه هراس ها و نگرانی های کرونایی، شاید زمان تجربه درک زمان های دیگری فرارسیده باشد. زمان کرونوسی ایستاده تا لختی جدا از هراس های مرگ و بیماری به روح مان و بلایی که دنیای مادی بر سرش آورده بیندیشیم. شاید باید همچون کرونوس پیر جایی بنشینیم و به گذشته نگاه کنیم و منتظر عبور کایروس باشیم. شاید یادمان بیاید در دویدن هایمان به دور صفحه گرد ساعت، چه بی شمار بار ها کایروس را از کف داده ایم؛ عزیزی که فراموش شد، لبخندی که لذت دیدنش از کف رفت، گل هایی که بوئیده نشد و شاید زیر پا له شد، جوانه ای که همنشینی قدرت و لطافت طبیعت را به یادمان نیاورد، کتاب هایی که خوانده نشد، دانشی که آموخته نشد و زندگی ای که در سطح گذشت و عمق و علت زیستن را نیافت.

کایروس همان فرصت های از کف رفته در جریان زندگی دنیای مدرن است؛ حسرت انسان ها در زمان مرگ و ای کاش های بی شمارش. کایروس نعمتی الهی و توانی فراانسانی است که در مسیحیت از آن با عنوان زمان موعود یاد می گردد.

حال که همه با هم به پاگرد زندگی رسیدیم شاید باید ایستاد و نفسی تازه کرد. البته محروم از نعمت آغوش خانواده و دوستان- نمی گردد که تاوان بی توجهی و ندیدن نعمت ها را نداد. اما شاید نوبت به درک بعد دیگری از زمان رسیده است؛ بعدی که عمق و کیفیت دارد گیریم که مدرن هم نباشد. شاید این روز ها فرصت مقدس و زمان موعودی است که ممکن بود با ادامه یافتن جریان معمول زندگی برای همواره از کف برود. شاید این گسست در زمان تقویمی از ما انسان هایی بهتر بسازد که زیستنش در زمانی کران مند به التذاذ محدود نمی گردد.

منبع: ایران

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا، مکزیک و کوبا

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
انتشار: 24 مهر 1400 بروزرسانی: 24 مهر 1400 گردآورنده: 1com.ir شناسه مطلب: 29190

به "کرونا و کرونوس؛ مسأله زمان در دنیای مدرن" امتیاز دهید

1 کاربر به "کرونا و کرونوس؛ مسأله زمان در دنیای مدرن" امتیاز داده است | 5 از 5
امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "کرونا و کرونوس؛ مسأله زمان در دنیای مدرن"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید