امید شتاب دهنده ایرانی برای درمان بیماران سرطانی - مجله یک کامپیوتر

دکتر طاهره چنگیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در تبادل نظر با خبرنگاران درباره ویژگی های این دستگاه گفت: رادیوتراپی و پرتودرمانی یکی از روش های اصلی درمان سرطان به خصوص سرطان بافت های جامد بدن مانند پوست، کلیه، استخوان، مغز، احشاء و کبد غیر از سرطان خون کاربرد دارد. این اهمیت به میزانی است که بر اساس بعضی استانداردهای بین المللی، کشورها برای هر یک میلیون نفر باید سه دستگاه رادیوتراپی داشته باشند.

وی اضافه نمود: دستگاه های رادیوتراپی و شتاب دهنده الکترون خطی که نمونه ایرانی آن رونمایی شد دستگاه های اصلی برای درمان با اشعه و پرتودرمانی سرطان هستند و تکنولوژی بالایی برای فراوری آنها احتیاج است. این فناوری هم برای ساخت سخت افزار و هم نرم افزارهایی که روی دستگاه باید پیاده گردد احتیاج است. زیرا این نرم افزارها برای معین محل پرتودهی، راهنمایی اشعه و بازخوردهایی که می گیرد، همه را باید کنترل کند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان یادآور شد: این تکنولوژی در دنیا در اختیار کشورهای محدودی است. فراوری دستگاه شتاب دهنده الکترون خطی در انحصار سه کشور آمریکا، انگلیس و چین بوده است و ایران چهارمین کشور دنیا است که به جمع کشورهای فراورینماینده این دستگاه ها پیوست.

وی گفت: ساخت دستگاه شتاب دهنده خطی الکترون امید از زمان آغاز ساخت، نصب و انجام آزمایش های دقت و ایمنی 5 سال طول کشیده است. این دستگاه توسط یک شرکت دانش بنیان با همکاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان ساخته شده است. این شرکت دانش بنیان یک مجموعه غیردولتی است و جوانان علاقمند، پیگیر، مستعد و مجرب در آن فعالیت می نمایند این پروژه را با پیگیری زیاد به انجام رساندند.

چنگیز تاکید نمود: انتظار این است که با فراوری انبوه شتاب دهنده الکترون خطی ایرانی دیگر بتوانیم واردات دستگاه های با انرژی کم را متوقف کنیم و احتیاج به واردات نداشته باشیم. قیمت تمام شده ساخت این دستگاه یک سوم مشابه خارجی است.

وی گفت: نکته مورد توجه در فراوری دستگاه شتاب دهنده خطی الکترون ایرانی این است که با دستیابی به فناوری فراوری این دستگاه، محققان ایرانی به مجموعه ای از فناوری های این حوزه دست یافته اند و مهارت هایی که ایجاد شده امکان ساخت تجهیزات دیگر و هسته های مهم فناوری را به آنها می دهد که هم در صنایع پزشکی و هم در صنایع غیر پزشکی کاربرد دارند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره وضعیت درمان بیماران سرطانی با وجود این دستگاه، گفت: معمولاً نوبت دهی و وقت دهی پرتودرمانی به بیماران سرطانی در یک فرآیندی صورت می گیرد. در سطح استان اصفهان ما 7 دستگاه فعال داریم و حداقل به 15 دستگاه احتیاج داریم همین کمبود دستگاه موجب شده که صف نوبت دهی به بیماران طولانی گردد و بیماران ناچار شوند به شهرهای دیگر مراجعه نمایند که در آن شهرها هم در صف نوبت قرار خواهند گرفت.

وی اضافه نمود: با توجه به اینکه جلسات پرتو درمانی متعدد و باید سر ساعت انجام گردد با افزایش تعداد دستگاه ها در نتیجه صف نوبت کم می گردد و رضایتمندی بیماران و اثربخشی درمان هم افزایش می یابد. ضمن اینکه هزینه های تحمیل شده به بیماران که مجبور هستند مسافرت هایی انجام دهند. می تواند به بیماران سرطانی به صورت اثربخشی یاری کند.

چنگیز درباره مجوز فراوری انبوه دستگاه شتاب دهنده خطی الکترون گفت: فراوری انبوه یک دستگاه رادیوتراپی احتیاجمند مجوز سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت است. مراحل آنالیز مجوز ساخت انبوه این دستگاه صورت گرفته است و یکسال است تست های فنی و ایمنی و استانداردهای فنی توسط یک تیم از طرف سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در حال اجرا است و آخرین تاییدیه را را تیم مربوطه اخذ نموده است و یکی دو آزمایش دیگر باقی مانده است تا پس از آن مجوز ساخت انبوه بر اساس نامه و مجوز مربوطه داده می گردد.

وی اعلام نمود: پس از دریافت مجوز فراوری انبوه بر اساس درخواست هایی که چه در بخش دولتی و چه در بخش غیر دولتی برای سفارش دستگاه، فراوری دستگاه انجام خواهد شد و در بازه زمانی دو الی سه ساله دستگاه های مورد احتیاج در حد 100 دستگاه برای کل کشور می توانند تهیه نمایند و تحویل دهند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تاکید نمود: آنچه که برای دستگاه های رادیوتراپی و هر دستگاه مرتبط با پزشکی مهم است خدمات پزشکی توأم با تحقیق است. طبیعی است که این دستگاه هم کاربرد تحقیقاتی دارد. شاید ضرورتی ترین کاربرد پژوهشی آن پیگیری کردن بیماران و اخذ نحوه پاسخ دهی بیمار به درمان رادیوتراپی است و در این مرکز هم قابل انجام است.

به گزارش خبرنگاران، پروژه دستگاه شتاب دهنده الکترون خطی پزشکی به نام امید با انرژی 6 مگا الکترون ولت با همکاری مشترک سازمان انرژی اتمی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت بهداشت و شرکت دانش بنیان بهیار صنعت سپاهان صورت گرفته است.