تجارت آزاد مرزی تهدید فرهنگی را در پی دارد - مجله یک کامپیوتر

بهمن باینگانی، ظهر امروز سه شنبه (25 آذر ماه) در پانل تخصصی مرز توسعه اجتماعی و مناسبات فرهنگی که به همت جهاددانشگاهی کردستان برگزار گردید اظهار کرد که تجارت مرزی و مسائل مرتبط با آن یکی از مهمترین موضوعاتی است که بسیاری از جوامع دنیا درگیر آن هستند.

وی اضافه کرد که کشور ایران نیز از این امر مستثنی نیست بطوریکه در مناطق مرزی شاهد ظهور مناطقی همچون منطقه آزاد تجاری، بازارچه مرزی رسمی و غیره باشیم.

این استاد دانشگاه کردستان توضیح داد که تجارت مرزی اگر چه در وهله اول یک پدیده صرفا مالی است اما در واقعیت پیامدهای مالی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مهمی دارد.

وی مطرح نمود که مفهوم امنیت فرهنگی از نظر معانی با مفاهیم دیگر مثل ایمنی فرهنگی، حساسیت فرهنگی، شایستگی فرهنگی پیوند نزدیکی دارد که از آن به عنوان امنیت غیر سنتی یاد می شود و در مقابل امنیت نظامی، مالی، سیاسی و غیره یا به عبارتی امنیت سنتی است.

باینگانی ادامه داد این مفهوم در کشورهای مختلف معانی متفاوتی دارد بطوریکه در استرالیا این اصطلاح زمانی بکار می رود که هدف نشان دادن خطرات و تهدیداتی است که مدرنیزاسیون در تغییر شیوه زندگی بومیان به همراه دارد.

وی گفت که مفهوم امنیت در ادبیات پیشین بیشتر امنیت جانی، روانی، مالی و اجتماعی پیوند خورده است و کمتر درباره امنیت فرهنگی مطالعه اجرا شده است.

این استاد دانشگاه کردستان گفت: مطالعه تعیین تحت عنوان تجارت مرزی و امنیت فرهنگی در تحقیقات داخلی وجود ندارد البته مطالعاتی هست که تاثیر بازار بر فرهنگ را در مناطق کردنشین مطالعه نموده اند.

وی با اشاره به ارتباط نظری بین تجارت و فرهنگ اظهار کرد که ارتباط میان تجارت مرزی و امنیت فرهنگی در جامعه شناسی در سطح کلان تر زیر مجموعه ارتباط میان اقتصاد و فرهنگ است.

باینگانی اضافه کرد که سنت گسترده ای در جامعه شناسی وجود دارد که رویکردی انتقادی به این رابطه دارد بر اساس این رویکرد فرهنگ و اقتصاد از نظر منطق عملکردی، نوع فعالیت و تاکید بر فرد گرایی با جمع گرایی با یکدیگر متفاوتند.

وی توضیح داد که این رویکرد تجارت مرزی را نتیجه گسترش جامعه بازار به سایر نقاط دنیا می داند و بر این باورند که این نوع تجارت دارای تاثیرات منفی بر فرهنگ است.

این استاد دانشگاه کردستان با اشاره به سخنان بوردیو مطرح نمود که بوردیو در آثار متعدد خود به کرات از تهدیدهای گسترش جامعه بازار اشاره نموده و از نظر وی بعد از فروپاشی شوروی تهدید خاص سرمایه داری کنونی آن است که بدیل های مالی، سیاسی و اجتماعی کنار گذاشته شده اند.

وی ادامه داد: مهمترین خطر بازار سرمایه داری از نظر بوردیو به استقلال میدان ها و فرهنگ و تقلیل همه چیز به بازار، باز می شود که نتیجه آن کاهش ظرفیت انتقادی میدان های فرهنگی است.

باینگانی با اشاره به پیامدهای تجارت مرزی بر امنیت فرهنگی گفت که یکی از پیامدهای منفی تجارت مرزی فردگرایی خودخواهانه است که در آن برخلاف فرهنگ سنتی که جمع گرایی را پیشنهاد می نماید افراد به دلیل انگیزه مالی فردگرایانه بیشتر به منافع خود می اندیشند.

وی گفت: کالایی شدن فرهنگ از دیگر پیامدهای منفی تجارت مرزی است که در آن رواج تجارت چیزی را خلق می نماید که به آن فرهنگ کالایی می گویند و در آن فرهنگ به کالایی تبدیل شده و در بازار خرید و فروش می شود.

این استاد دانشگاه کردستان اظهار کرد که ناسازگاری پایگاهی در تجارت مرزی موجب بروز قشر جدیدی در جامعه تحت عنوان خرده بورژوازی می شود و این قشر به دلیل نابرابری از لحاظ سرمایه فرهنگی و مالی به وجود می آید و موجب پسرفت فرهنگی می شود.

وی اضافه کرد که به دلیل گسترش بازار آزاد و تجارت مرزی بنیاد گرایی دینی ظهور پیدا خواهد نمود و به همین دلیل در مناطق مرزی معمولا شاهد ایجاد فرقه های جدید دینی هستیم که قرائت های رایج دینی را به چالش می کشد.

باینگانی توضیح داد که تجارت مرزی سبب ایجاد تمایززدایی فرهنگی می شود که در نتیجه آن تمایز میان فرهنگ والا و فرهنگ توده ای که مبتذل، کم ارزش و پر زرق و برق است از بین می رود.

وی مطرح نمود که رواج فرهنگ مصرف گرایی در مناطق با تجارت مرزی مشاهده شده است این فرهنگ مدعی است که رفاه، آرامش روحی و هدف زندگی با خرید و مصرف کالاها بدست می آید.

این استاد دانشگاه کردستان در سرانجام با بیان اینکه مرزها محصول تاریخ، سیاست و قدرت هستند و تجارت مرزی در نتیجه سیاست های نهادی و شرایط منطقه و دنیای است یادآور شد: از مهمترین پیامدهای تجارت مرزی در سطح خرد از بین رفتن کنش جمعی در زیست دنیا روزمره افراد است که در سطح کلان تخریب نظم سنتی را به همراه دارد.