عوامل موثر در افزایش پدیده قاچاق کالا در مناطق مرزی - مجله یک کامپیوتر

به گزارش خبرنگاران از ایسنا، قاچاق کالا، یکی از مولفه های مهم فساد اقتصادی است. این پدیده به نظام اقتصادی کشورها آسیب می رساند و امکان برنامه ریزی بلندمدت را از بین می برد.

کشور ایران در حدود هشت هزار و 731 کیلومتر مرز مشترک آبی- خاکی با همسایه های خود دارد. از نگاه قومی، دراین مناطق قومیت های مختلفی از بلوچ و عرب تا کرد و ترک و ترکمن که بیشتر پیرو مذهب تسنن هستند و تمایز مذهبی با اکثریت مردم کشور دارند، زندگی می کنند.

شرایط مختلف باعث شده جامعه مرزنشین با مسائل بسیاری دست به گریبان باشند. فقر و محرومیت تقریبا در تمامی نواحی مرزی عمومیت دارد.

مسائل مختلف سبب شده که بخشی از جمعیت مرزنشین در تلاش برای زنده ماندن و به منظور امرار معاش به مهاجرت دست زده و یا به فعالیت های غیر قانونی و قاچاق روی آورند.

شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان از مناطق مرزی حساس و راهبردی کشور است که طبیعتی منزوی و غیر حاصل خیز دارد و به دلیل فقدان رفاه و نبود انگیزه های لازم برای زندگی، نرخ بالای بیکاری، عدم وجود واحدهای صنعتی و خشکسالی طولانی مدت دارای اقتصاد بسیار ضعیفی است. این شهرستان با توجه به موقعیت جغرافیای به طور مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر قاچاق کالا است.

با توجه به اهمیت مسئله قاچاق و موقعیت مهم شهرستان سراوان؛ پژوهشگران جغرافیا و آمایش سرزمین، با انجام مطالعه ای عوامل موثر بر قاچاق کالا را در این شهرستان بررسی کردند.

به منظور انجام این پژوهش 361 نفر از ساکنین هشت روستای مرزی (کلاتک، کشتگان، حق آباد، مورتی، اسکان، کوپک، جکان و پرکن) در شهرستان سراوان از طریق پرسش نامه در مطالعه شرکت کردند.

از بین افراد شرکت کننده در مطالعه، 22 درصد دارای تحصیلات لیسانس و بالاتر و 20 درصد بی سواد بودند. همچنین شغل 58 درصد از افراد کشاورزی و دامداری، 13 درصد کارمند و 27 درصد شغل آزاد بود.

همچنین برای بررسی عوامل موثر بر قاچاق در روستاهای مرزی شهرستان سراوان، شاخص های اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و زیست محیطی این روستاها مورد بررسی قرار گرفت.

برای بررسی شرایط اقتصادی عواملی چون میزان سرمایه گذاری های دارای ثبات و سرمایه گذاری های سازمان های خصوصی در این منطقه، درآمد روستاییان از واردات مرزی، میزان توجه دولت به مناطق مرزی، میزان فعالیت های کشاورزی و صنعتی در منطقه و... ارزیابی شد.

همچنین مولفه های اجتماعی مثل میزان ماندگاری جمعیت در مناطق مرزی، عدم مهاجرت به استان های دیگر، میزان افراد تحصیل کرده در منطقه، میزان فضای آموزشی، مشارکت افراد در امور سیاسی، میزان تاثیر آداب و رسوم کشور هم جوار (پاکستان) بر افراد و ... بررسی شد.

در مولفه های امنیتی نیز مواردی مثل امنیت مناطق، حضور نیروهای دولتی مثل نیروی انتظامی، عدم تردد غیر قانونی اتباع کشورهای مجاور، درگیری های مسلحانه و ... مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مولفه های زیست محیطی مثل کیفیت جمع آوری زباله، عدم ورود بیماری گیاهی و جانوری از طریق مرز و ... ارزیابی شد.

یافته های این مطالعه نشان داد که ساختارهای توسعه اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و زیست محیطی نواحی روستایی شهرستان مرزی سراوان، شرایط بسیار نامناسبی دارند.

همچنین نتایج این بررسی حاکی از این است که شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را بر قاچاق کالا در روستاهای مرزی این منطقه دارد و شاخص امنیتی و شاخص اجتماعی در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. در این بررسی عنوان شد که متغیر زیست محیطی؛ کم ترین تاثیر را در قاچاق کالا در این منطقه داشته است.

در انجام این مطالعه حجت اله شهرفی؛ استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و یاسمن درازدهی؛ کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین دانشگاه شهید باهنر کرمان، به همران علی شکور؛ استاد گروه جغرافیای انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مشارکت داشتند.

یافته های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان تحلیلی بر قاچاق کالا و عوامل موثر بر آن در روستاهای شهرستان مرزی سراوان در فصل نامه علمی برنامه ریزی منطقه ای، منتشر شده است.

انتهای پیام