کشف 65 میدان نفتی و گازی پس از انقلاب ، رشد 143 درصدی فراوری گاز مایع در 40 سال اخیر
به گزارش مجله یک کامپیوتر، گذر چهل ساله از پیروزی انقلاب اسلامی نشان می دهد که ایران پس از ملی شدن صنعت نفت در مجموع 65 میدان نفتی و گازی کشور را کشف نموده است.
به گزارش خبرنگار ، یکی از ویژگی های شاخص کشور ایران از حِیث ذخایر زیرزمینی به نفت خیز بودن این مرز و بوم معطوف می شود، عرصه ای که در طول دهه های گذشته فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته است.
متأسفانه در طول حاکمیت ستم شاهی رژیم پهلوی، نفت کشور، به جولانگاه و عرصه چپاول کشور های استکباری و استعماری دنیا مبدل شده بود و عمده هزینه فروش این محصول استراتژیک، صرف خرید تجهیزات نظامی می شد تا به واسطه آن اهداف کشور های غربی و به ویژه ایالات متحده در منطقه خاورمیانه و بخصوص در حوزه خلیج فارس با نیرو های نظامی ایران تأمین شود و در کلیت امر اطلاق عنوان ژاندارم منطقه به رژیم محمدرضا پهلوی با هدف و موضوعیت مقابله با جریان کمونیستی شرق با موضوع شوروی سابق پایه گذاری شده بود.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و سرلوحه قرار دریافت شعار و رویکرد نه شرقی و نه غربی، تمامی محاسبات نظام سلطه در این عرصه استراتژیک و حساس جغرافیایی فرو ریخت و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران با رویکرد استقلال طلبانه و رهایی از بند سیاست ها، چارچوب ها و اهداف نظام سلطه، مدیریت و کنترل امور در کشور را در دست گرفت و به تبع این تحولات که به صورتی شتابنده و سریع در حال ظهور و بروز بود، عرصه نفتی کشور با تحولاتی چشمگیر همراه شد.
تحولاتی که پس از گذشت چهار دهه، پیروزیت های ارزنده ای را برای ایران اسلامی در پی داشته و با توجه به تدابیر و تمهیدات تعریف و پیش بینی شده، همچنان این فرایند سازنده در حال پیمایش جهت به سمت توسعه، ترقی، بالندگی و پیشرفت هر چه بیشتر است؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، برآنیم تا در ذیل این گزارش، پیروزیت های انقلاب اسلامی در طول چهل سال گذشته را مورد آنالیز و ارزیابی قرار دهیم.
محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک در گفت وگو با خبرنگار، گفت: خوشبختانه بعد از انقلاب اسلامی بعد از انقلاب، دست غرب و خارجی ها از نفت کشور کوتاه شد و بسیاری از عوامل غربی ها از این کشور رفتند و شرایطی مناسب برای کشور فراهم شد.
او ادامه داد: پیش از انقلاب، صنعت نفت کشور دچار وابستگی عمیقی به عوامل خارجی بود، اما در حال حاضر مدیریت منابع و حوزه های نفتی این مرز و بوم از سوی فرزندان ایران اسلامی راهنمایی و محقق می شود و این پیروزیت در شرایطی حاصل شده که در طول چهار دهه گذشته، 8 سال جنگ و تحریم های ظالمانه بسیاری به مردم، کشور و نظام تحمیل شده است.
نماینده سابق ایران در اوپک افزود:در حال حاضر، مدیریت بخش های از پتروشیمی، نفت و گاز چه بالا دستی و چه پایین دستی، توسط فرزندان این مرز و بوم انجام می شود و به تبع آن، طرح ها و پروژه های عظیمی در این عرصه تعریف، طراحی و عملیاتی شده که پروژه ستاره خلیج فارس از نمونه های آن به شمار می رود که با تکیه بر توانمندی متخصصان داخلی و در سایه انقلاب اسلامی در دستور کار قرار گرفته است.
خطیبی افزود: یکی از دستاورد های پیروزی انقلاب اسلامی این بود که دولت موقت تصمیم گرفت فراوری نفت را به سطحی برساند که زمان برخورداری از مزیت صادرات نفت طولانی تر شود و قرار بر این شد که فراوری 5 میلیون بشکه ای ادامه پیدا نکند که بتوانیم با فراوری کمتر زمان بیشتری مزیت صادرات را داشته باشیم.
قدمت اکتشاف ذخایر نفت و گاز در فلات قاره ایران به بیش از یک قرن پیش برمی شود. در دهه دوم بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از اتمام جنگ تحمیلی، آهنگ فعالیت های اکتشافی در کشور به تدریج سرعت گرفت وامکانات بیشتری به آن تخصیص داده شد. کشف میدان گازی پارس جنوبی که یکی از بزرگ ترین منابع گازی دنیا به شمار می رود به همراه کشف میدان های عظیم نفتی آزادگان و یادآوران، از مهم ترین دستاورد های فعالیت های اکتشافی در سال های پس از انقلاب اسلامی است.
از این رهگذر در مجموع 65 میدان نفتی و گازی کشور پس از انقلاب اسلامی کشف شده است؛ این در حالی است که سیاست اصلی وزارت وشرکت ملی نفت ایران از ابتدا بر مبنای اولویت اکتشاف نفت و گاز در نواحی مرزی و مشترک با کشور های همسایه بوده است؛ بطوریکه عمده فعالیت های مزبور ازجمله حفاری و لرزه نگاری در سال های اخیر در آن مناطق صورت گرفته است.
همزمان با انجام اکتشافات جدید، میزان ذخایر درجا و قابل استحصال هیدروکربور های کشور نیز افزایش چشمگیری یافت؛ به طوری که هم اکنونمیزان ذخایر قابل استحصال هیدروکربور مایع کشورمان بالغ بر 160.12 میلیارد بشکه و همچنین ذخایر قابل استحصال گاز طبیعی به میزان 33.33 تریلیون متر مکعب تخمین زده می شود و از همین روی، کشورمان یکی ازبزرگترین کشور های تامین نماینده انرژی در دنیا به شمار می رود.
همزمان با گسترش فعالیت های اکتشافی و افزایش ذخایر نفت و گاز کشوردر سال های پس از انقلاب اسلامی، کوششی چشمگیر در توسعه میادین نفت و گاز، با اولویت توسعه میادین مشترک با کشور های همسایه، به وسیله عقد قرارداد های بیع متقابل و فاینانس و همچنین از محل منابع داخلی شرکت ملی نفت ایران به عمل آمد. با انجام پروژه های نگهداشت توان فراوری، اجرای طرح های توسعه میادین نفتی، احداث کارخانجات نمک زدایی و نیز انجام طرح های فراوری صیانتی از مخازن شامل برنامه های تزریق گاز و آب به میادین نفتی، علاوه بر جبران افت طبیعی فراوری مخازن، کوشش مضاعفی نیز در زمینه فراوری نفت خام انجام گرفت.
توسعه میادین گازی نیز در جهت افزایش جایگزینی گاز طبیعی با سوخت های مایع و همچنین تزریق گاز در میادین نفتی به منظور افزایش بازیافت نهایی، از دیگر اولویت ها و دستاورد های عمده وزارت نفت در سال های پس از انقلاب اسلامی بوده است.
با توجه به اهمیت بهره برداری از میادین مشترک نفتی، شرکت ملی نفت ایرانب هره برداری از این میادین را در اولویت قرار داده است و با طراحی و اجرای پروژه های مرتبط توانسته است میانگین بهره برداری از میادین مذکور را به حد قابل توجهی ارتقا دهد.
این در حالی است که در سرانجام سال گذشته، 16 میدان مشترک نفتی فعال بوده اند که 9 مورد از آن ها (شامل میادین آزادگان جنوبی، آزادگان شمالی، یادآوران، یاران شمالی و یاران جنوبی در شرکت نفت و گاز افرایندان، میادین آبان و آذر در شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، میدان هنگام و لایه نفتی پارسجنوبی در شرکت نفت فلات قاره ایران) طی سال های 1388 تا 1396 به بهره برداری رسیده اند و 68.14 درصد از کل فراوری میادین مشترک در سال 1396 (معادل 324 هزار و 900 بشکه در روز) از این 9 میدان استحصال شده است.
آنچنان که مطالعات و آنالیز های صورت گرفته نشان می دهد، فراوری پنج فرآورده اصلی و شاخص نفتی پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، نزدیک به دو و نیم برابر افزایش پیدا نموده است.
بنابر آمار احصاء شده در سال 1388، از ابتدای پیروزی انقلاب تا مقطع اشاره شده (پس از گذشت سی سال از پیروزی انقلاب) فراوری فرآورده های اصلی نفت، بیش از 135 درصد رشد داشته است.
در بازه زمانی سی ساله، مجموع فراوری نفت سفید، گاز مایع، بنزین، نفت کوره و نفت گاز از حدود 99 میلیون لیتر در روز، به بیش از 235 میلیون لیتر در روز ارتقا یافته است.
در مورد ذخایر هیدروکربوری، میزان فراوری نزدیک به 146 میلیارد بشکه بوده که پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1390، این عدد و رقم نزدیک به 155 میلیارد بشکه افزایش داشته است.
بنابر گزارش های موجود، ذخایر قابل استخراج و دستیابی به گاز طبیعی از حدود 12 تریلیون متر مکعب در سال 1375، به بیش از 33 تریلیون متر مکعب در سال 1390 رشد داشته است که این امر موید سرمایه گذاری های عظیمی است که در این حوزه شده است.
در ارتباط با میزان گاز طبیعی استخراج شده تنها در یک بازه زمانی سی ساله، 2194 میلیارد متر مکعب استخراج داشته ایم و در زمینه نفت خام از پیروز به استخراج بیش از 36 میلیارد بشکه نفت شده ایم.
مقایسه میزان فراوری نفت سفید در کشور با دوران پیش از انقلاب موید این واقعیت است که در دوران رژیم ستم شاهی پهلوی، میزان فراوری این محصول، از حدود 13 میلیون لیتر در روز به بیش از 18 میلیون لیتر افزایش داشته که در واقع امر، این اعداد و ارقام، افزایش بیش از 39 درصدی فراوری این محصول را ترسیم می نمایند.
در عرصه فراوری گاز مایع، شاهد رشد 143 درصدی فراوری تا سال 1388، به نسبت دوران پیش از انقلاب هستیم.
در حوزه فراوری نفت گاز، از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1388 بیش از 254 درصد رشد داشته که به واقع از 25 میلیون لیتر در روز به 88 میلیون و 700 هزار لیتر در روز ارتقا یافته است.
این اعداد و ارقام موید افزایش بیش از سه و نیم برابری رشد فراوری نفت گاز در مقایسه با 67 سال قبل از انقلاب (از سال 1291 تا 1357 هجری شمسی) است.
در میان محصولات پالایشگاهی، نفت خام و میعانات گازی، از اصلی ترین خوراک های مصرفی مراکز پالایشگاهی به شمار می رود که از ابتدای پیروزی انقلاب تا سال 1388 (در یک دوره سی ساله) در مقایسه با 67 سال پیش از انقلاب (از سال 1291 تا سال 1357) بیش از دو برابر رشد داشته و از 747 هزار بشکه به 1708 هزار بشکه در روز افزایش داشته است.
بنزین یکی از استراتژیک ترین اقلام مصرفی در دنیا به شمار می رود، محصولی که در صورت بروز نارسایی در فرآیند عرضه و تأمین آن، اقتصاد و حمل و نقل کشور با چالش و بحرانی عظیم روبه رو خواهد شد.
در طول چهار دهه گذشته با توجه به حساسیت موضوع و درک اهمیت این محصول استراتژیک، نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران برای پیشگیری و مقابله با سوءاستفاده های دشمن و جلوگیری از استفاده ابزاری معاندان نظام از این محصول برای ایجاد اختلال در اقتصاد کشور، تدابیر ویژه ای را در دستور کار قرار داده و خوشبختانه در حال حاضر، با هوشمندی دستگاه های ذی ربط، مدیران و مسئولان مربوطه، پیروزیت های ارزنده ای در این عرصه حاصل شده که میزان پیروزیت های کسب شده قابل قیاس با شرایط و شرایط حاکم در دوران پیش از انقلاب نیست.
آنچنان که مطالعات و آنالیز های صورت گرفته نشان می دهد فراوری بنزین پالایشگاهی پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران تا سال 1388 (در بازه ای 30 ساله) سه برابر رشد داشته به صورتی که فراوری این محصول از حدود 14 میلیون لیتر به بیش از 43 میلیون لیتر در روز افزایش داشته است.
بنابر گزارش های منعکس شده در رسانه ها در حال حاضر فراوری بنزین موتور در کشور با احتساب افزاینده هایی همچون اکتان و اختلاط در انبار به 60 تا 65 میلیون لیتر در روز رسیده و در صورت بهره برداری کامل از 17 طرح پالایشگاهی، به تدریج نه تنها احتیاج داخلی کشور به این محصول، به صورت کامل تأمین خواهد شد، بلکه با مازاد فراوری قادر به صادرات این محصول به دیگر کشور ها خواهیم بود.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان