از اقدام مسلحانه زنان قاجار تا حضور مسئولانه و دلسوزانه در کرونا - مجله یک کامپیوتر

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرنگاران، نرگس حسینی- از گذشته جهاد و مبارزه و مقابله با بحران بیشتر فضایی مردانه را به ذهن می آوردند، اما این حادثه و حادثه های مشابه یادآوری می نمایند که گاهی جنگ، زنان را نیز به شکل گسترده فرامی خواند.

این روز ها که کشور درگیر همه گیری بیماریست، زنان نیز به نوبه خود به میدان مبارزه آمده اند؛ کسی با تخصص اش، کسی با هنرش، دیگری با دارایی اش، آن یکی با کلامش و یک نفر هم با جانش.

بخش اعظمی از سربازان خط مقدم مقابله با کرونا، یعنی کادر درمان، زنان هستند؛ زنانی که گاهی باید از خانواده خود بگذرند تا برای دیگری خانواده باشند. نه تنها از خانواده بلکه باید از جان خود نیز بگذرند.

معلمان و اساتید هم قشر دیگری هستند که بخش قابل توجهی از آن را زنان تشکیل می دهند. هرچند که زحماتشان کمتر دیده شده، اما معلمان و اساتید اکنون باید از مسائل زیادی عبور نمایند تا از قاب کوچک یک گوشی تلفن، دانش خود را به دانش آموزان و دانشجویان منتقل نمایند.

خیاطی زمانی مهارتی فردی یا مهارت شغلی بود، اما در این بحران به یک کنش اجتماعی تبدیل شد که عمدتاً توسط زنان انجام می شد. مساجد، کارگاه های خیاطی مدارس فنی و حرفه ای و حتی منازل، محلی برای یاری زنان به در دسترس عموم قرارگرفتن ماسک شد.

ماه رمضانی که مصادف با کرونا شود، پیغام سفره های خالی خانه هایی را می دهد که نان آورشان از بیکاری سرافکنده شدند. در کنار مردان، جمع های زنان خیری بودند که در آن ایام بستر جمع آوری یاری ها را فراهم کردند.

کرونا کنش های کمتر دیده شده ای را هم به ما نشان داد؛ در زمانی که ترس از جان واکنش طبیعی هر انسانی به این بیماری است، دختران جوانی برای غسل و کفن کردن فوت شدگان کرونایی وارد غسالخانه ها شدند.

این کنش ها تنها مثال های بارزتری از فعالیت های عمومی زنان در دوران کرونایی دوشادوش مردان این سرزمین بودند؛ کنش هایی گسترده که یک مثال و دو مثالِ مربوط به یک فرد و دو فرد نیستند بلکه حضور عمومی زنان را به رخ می کشند. این مشارکت های جمعی زنان سابقه ای طولانی در تاریخ ایران دارند و مختص یک حادثه نیستند.

اقدام مسلحانه زنان قاجار

انقلاب اسلامیِ مردم ایران، نگرش و روحیه ای جدید به آنان داد و تعریفی نو از مشارکت مردمی ارائه کرد؛ این تغییر به خصوص برای زنانِ مهجورمانده در تاریخ بسیار مشهورتر بود، اما ردپای گاهگاهی حضور جمعی آنان را در تاریخ قبل از آن نیز می توان یافت.

یکی از این اقدامات به جریان بستن قرارداد رژی با انگلیس ها در زمان قاجار بر می شود. در پی این قرارداد و فتوای تاریخی تحریم استعمال توتون و تنباکو توسط میرزای شیرازی، شاه به میرزای آشتیانی اتمام حجت کرد که یا در مکان عمومی قلیان بکشد یا از ایران خارج شود. زنان در سنگلج در حمایت از میرزای آشتیانی در یک حرکت شجاعانه و بدون حمایت از سوی مردان، بازار را بستند و پس از آن که ماموران شاه، بازار را به حالت اولیه برگرداندند، آن ها این بار به زور اسلحه مجدد بازار را بستند. بستن بازار توسط زنان در تبریز نیز رخ داد.

مشت های گره نموده برای آزادی

انقلاب شاهد کنش های متنوع زنان است، اما تصاویر تظاهرات ها بهترین گواه برای حضور گسترده زنان در مهم ترین حادثه قرن اخیر ایران است. زمانی که بسیاری تردید ها برای حضور زنان در تظاهرات ها وجود داشت، امام خمینی (ره) در یک فتوای تاریخی حضور زنان در صفوف تظاهرات را بر زنان واجب و بی احتیاج از اذن شوهر دانستند و همین اجازه دینی باعث حضور جدی تر زنان در صحنه انقلاب شد.

جالب اینکه در بعضی شهر ها تظاهرات ها از سوی زنان شروع شده؛ مشهد یکی از این شهرهاست.

جنگ؛ تلاطم مشترک

شاید اثرگذاری در جنگ، ثمره تمرین مشارکت در انقلاب است؛ زنانی که در دوران انقلاب اولین مشارکت های اجتماعی جدی و دسته جمعی را تجربه می کردند یا حداقل شاهد آن ها بودند، در زمان جنگ حضور گسترده تری دارند. هرکس به نوعی، اما همه یک کنش واحد را به نمایش می گذاشتند؛ پیرزنی که در روستا دستکش می بافت، مربی تربیتی و دانش آموزان مدرسه ای که آش می پختند و می فروختند و سود حاصل از آن را برای پشتیبانی از جنگ اهدا می کردند، پرستار یک بیمارستان، زنی که همسر خود را راهی جنگ نموده و بار زندگی را به تنهایی به دوش می کشید یا دختر خرمشهریِ ایستاده مقابل توپ و تانک، همه و همه در یک تلاطم مشترک بودند.

بازسازی فرهنگی

بعد از جنگ نوبت به بازسازی ظاهری و بازسازی فرهنگی کشور می رسد؛ نهضت سوادآوزی، انقلاب فرهنگی و فعالیت های عمران و آبادانی از جمله این اقدامات مهم پس از جنگ است که حضور پررنگ زنان را در نهضت سوادآموزی به خوبی می بینیم. آن ها به دورترین نقاط کشور سفر می نمایند، قید آرامش در کنار خانواده را می زنند و تغییر فرهنگی را از تک تک در های خانه های شهری و روستایی شروع می نمایند.

40 سال همراهی

در این 40 سال بلایای طبیعی و غیرطبیعی برای کشور بحران آفریده اند؛ روزی سیل و زلزله و روزی دیگر ضربه های سیاسی داخلی و خارجی. در همه این اتفاقات، گاهی کمتر و گاهی بیشتر، حضور دسته جمعی زنان را می بینیم. آن جا که احتیاج به بازسازی روحی و جسمی انسان های آسیب دیده از بلایای طبیعی بوده یا آن جا که احتیاج به حضور مستحکم در برابر ضربه های سیاسی بوده و یا هر اتفاق دیگری، زنان برای اعتلای کشور پا به میدان گذاشتند.

آن گونه که بیان شد تاریخ معاصر این سرزمین روایت گر ظرفیتی است که حضور زنانه در مجموعه حضور ملی دارد، اما صد حیف که این ظرفیت مورد غفلت واقع شده. قطعاً پیشرفت این کشور در گرو حضور ملی مردان و زنان آن در کنار یکدیگر است، اما معمولاً در طول تاریخ روایت کنش های آنان کمتر بیان شده و از سویی دیگر بستر های حضور آنان کمتر فراهم شده و زنان برای رسیدن به دغدغه های اجتماعی خود راستا پرچالشی را طی می نمایند.

به عنوان مثال سوالاتی هنوز وجود دارند که پاسخ روشنی برای آن ها نیست: آیا به آن حد که زنان پای هشت سال دفاع مقدس به میدان آمدند، متولیان امر توانسته اند در همه حوادث آن ها را به عرصه حضور و اثرگذاری اجتماعی بیاورند؟ آیا حداکثر ظرفیت اجتماعی زنان کشور همین میزان است یا می توان با فراهم نمودن بستر ها آن را به اوج رساند؟ آیا اقشار مختلف زنان در حل مسائل شریک شدند؟ زنان چه مسائلی در راستا حضور اجتماعی خود دارند و این مسائل چگونه قابل حل است؟ چه بستر هایی حضور پررنگ تر آنان را به خود دیده اند و چه بستر هایی با هویت زنانه تناسب بیشتری دارند؟

پاسخ به این سوالات و سوالات بسیار دیگر احتیاجمند گفتن و نوشتن و کار بسیار است و امید است که پاسخ به آن ها راهشگای حل بسیاری از مسائل کشور به دست توانمند زنان باشد.

ما این جا به نوبه خود از دغدغه های اجتماعی زنان خواهیم نوشت...

dorezamin.com: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه