تلاش برای شناخت فرازمینی ها، در جستجوی تمدن غیرانسانی - مجله یک کامپیوتر

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری خبرنگاران، ناسا روی جستجوی علائم تمدن های بیگانه سرمایه گذاری کرده است زیرا باور عمومی در بین برخی پژوهشگران بر این است که اکنون می دانیم که باید دقیقاً به چه نگاه کنیم. آژانس فضایی ناسا به گروهی از اخترشناسان برای جستجوی علائم تمدن های بیگانه از طریق ردپاهای فناوری (Technosignature) کمک هزینه اعطا کرده تا به یافتن شواهدی از پنل خورشیدی (solar panels) و آلودگی های شیمیایی (chemical pollution) بپردازند.

ردپاهای فناوری درواقع شواهد علمی فناوری گذشته یا حال هستند که نشان دهنده وجود حیات در منظومه های دیگر به شمار می آیند. برخی معتقدند که یافتن ردپاهای فناوری، ساده تر از یافتن شواهدی مستقیم از زندگی میکروبی است که به عنوان ردپای زیستی (biosignatures) شناخته می شود. ردپاهای فناوری، نشانه هایی از فناوری های پیشرفته بیگانان است که مشابه یا شاید پیچیده تر از فناوری ماست. این نشانه ها ممکن است شامل آلودگی های صنعتی در جو سیاره، چراغ های شهری، سلول های فتوولتاییک (پنل های خورشیدی)، ابرسازه ها یا پرتوهای ماهواره ها باشند.

به عبارت ساده، دانشمندان در مرکز اخترفیزیک دانشگاه هاروارد و اسمیتسونین و دانشگاه روچستر دقیقاً به دنبال همان ردپایی از فناوری هستند که خود ما تولید می کنیم. اعتقاد بر این است که تمدن های دیگر احتمالاً از پنل های خورشیدی برای تولید انرژی استفاده می کنند، و همچنین احتمالاً جو سیاره آنها نیز با مواد شیمیایی و گازهای مصنوعی آلوده می شود.

چگونه و چرا باید پنل های خورشیدی را در اطراف سیارات دوردست پیدا کنیم؟

پنل خورشیدی به سیستمی گفته می شود که انرژی خورشید را دریافت و آن را به الکتریسیته تبدیل می کند. چنین سیستمی معمولاً دارای یک پنل یا آرایه ای از ماژول های خورشیدی است و ما در زمین از انرژی آن برای مصارف تجاری و مسکونی استفاده می کنیم.

دانشمندان فکر می کنند که هر تمدن بیگانه ای قاعدتاً باید به فکر تولید انرژی خورشیدی از ستاره آن منظومه باشد. به عنوان مثال آدام فرانک، استاد فیزیک و نجوم در دانشگاه روچستر می گوید: تعداد محدودی شکل انرژی در جهان وجود دارد و بیگانگان به طور قطع از جادو استفاده نمی کنند.

شاید این پرسش به وجود آید که چطور یک منجم باید به دنبال انعکاس ستاره ای از پنل های خورشیدی در اطراف سیاراتی خارج از منظومه شمسی باشد. برای رفع این مسئله و در این تحقیقات تلاش می شود تا تلسکوپ ها را روی طول موج های تعیین شده چنین بازتابی متمرکز کنند تا تجهیزات احتمالی را بیابند.

یک مثال خاص، کمابیش در نزدیکی زمین وجود دارد. پروکسیما قنطورس(Proxima Centauri) که یک ستاره کوچک قرمز با فاصله 4.28 سال نوری نسبت به سیاره ماست، به عنوان نزدیک ترین ستاره به زمین پس از خورشید شناخته می شود. این ستاره میزبان سیاره ای قابل سکونت به نام پروکسیما بی(Proxima b) است که تصور می شود دارای طرف های دائمی روز و شب است و به نوعی شب و روز در آن قفل شده است. بنابراین اگر یک تمدن بخواهد شب را روشن یا حتی گرم نگه دارد، ناچار است سلول های فتوولتائیک را در سمت روز قرار دهد تا نیروی الکتریکی به دست آمده را به سمت شب منتقل کند.

چرا و چگونه می توان آلودگی های شیمیایی را در اطراف سیارات دور پیدا کرد؟

پژوهشگران معتقدند اخترشناسان باید به دنبال وجود کلروفلوئوروکربن ها (CFC) در جو سیارات دوردست باشند. طبیعتاً وجود CFC می تواند نشانگر حضور فعالیت های صنعتی باشد. اخترشناسان در حال حاضر به دنبال ردپای زیستی در جو سیارات دوردست هستند که به عنوان مواد شیمیایی مانند اکسیژن و متان تشخیص داده می شوند.

البته هر ماده ای مثل عنصر، ایزوتوپ یا پدیداری که به عنوان مدرک علمی در اثبات وجود حیات در محلی شناخته شود، ردپای زیستی نامیده می شود. تا به امروز تمرکز اخترشناسان بر روی ویژگی های قابل اندازه گیری بوده است. بااین حال، شیوه ردپای زیستی همیشه به گونه ای بوده که امکان استنتاج قطعی از آن وجود نداشته است.

حال پژوهشگران دریچه ای تازه را برای کشف موجودات فرازمینی گشوده اند. بشر با فعالیت های صنعتی خود جو زمین را آلوده کرده است. بنابراین اگر تمدن دیگری با پیشینه بیشتر، چنین کاری را خیلی طولانی تر از ما انجام داده باشد، ممکن است جو سیاره آنها نیز علائم قابل ردیابی از مولکول های تولیدشده مصنوعی را نشان دهد؛ مولکول هایی که درحالت عادی بعید است در طبیعت به صورت خودبه خود تولید شود، مانند CFC.

آیا جستجوی هوش فرازمینی به سوژه ای درجه یک تبدیل خواهد شد؟

به پروژه های علمی، باهدف یافتن هوش فرازمینی، SETI گفته می شود. بیش از یک قرن است که تلاش های هدفمند برای یافتن فرازمینی ها صورت می گیرد. در سال 1896، نیکولا تسلا، دانشمند صرب گفت که می توان از نسخه ارتقا یافته سیستم انتقال برق بی سیم خود برای تماس با موجودات کره مریخ استفاده کرد! در سال 1960، فرانک دریک، ستاره شناس دانشگاه کرنل، اولین آزمایش مدرن SETI را با نام پروژه آزما و با الهام از نام کتاب فانتزی جادوگر شهر اُز اثر لایمن فرانک باوم انجام داد. حتی دانشمندان اتحاد جماهیر شوروی نیز به انجام تحقیقات SETI علاقه نشان دادند و به یافتن سیگنال های رادیویی دارای الگو امیدوار بودند. باوجود این تلاش های جسته وگریخته که توسط گروه های مختلف برای یافتن هوش فرازمینی اجرا شده است اما تحقیقات اخیر می تواند SETI را به موضوعی دسته اول و اصطلاحاً جریان اصلی در حوزه نجوم تبدیل کند. در طول سه دهه اخیر این اولین بار بوده است که آژانس فضایی ناسا به گروهی از اخترشناسان برای جستجوی علائم تمدن های بیگانه کمک هزینه اعطا کرده است.

تصادفی نیست که در سال های اخیر، هزاران سیاره کشف شده است که برخی از آنها در مناطق قابل سکونت منظومه های خود قرار دارند و می توانند بخارآب در جو خود داشته باشند. انتظار می رود طی این تحقیقات تازه، روش های جدیدی برای بررسی علائم فناوری های تمدن های بیگانه به کار گرفته شود تا نهایتاً برای این سؤال اساسی که قرن ها و شاید هزاران سال است که ذهن بشر را درگیر خود کرده است، پاسخی کلیدی یافت شود: آیا ما در گیتی تنها هستیم؟

جستجوی هوش فرازمینی همیشه با این چالش روبرو بوده است که باید به دنبال چه چیزی و در کجا باشیم. بااین حال اکنون کمابیش می دانیم که باید به کجا نگاه کنیم و هزاران سیاره از جمله سیاراتی که قابل سکونت به نظر می رسند وجود دارند که می تواند بازی را تغییر دهد. دانشمندان همچنین سرانجام می خواهند یک کتابخانه آنلاین از ردپاهای فناوری (technosignatures) ایجاد کنند تا اخترفیزیکدانان بتوانند هنگام جمع آوری داده از آن بهره ببرند.

4112/