رد پای خاموش بر دیوارهای شهر - مجله یک کامپیوتر

23ساله است و حدودا از سال 86 از دفترهای نقاشی به دیوارهای شهر کوچ کرد. اغلب آثارش با نام خاموش عجین شده است. می گوید نام مستعارش را از مولانا قرض گرفته و باور دارد که انتخاب نام خاموش که اتفاقا بی شباهت هم به شخصیت آرامش نیست، بسیار روی نقاشی ها، زندگی و روابطش تاثیر گذاشته است.

قبل از اینکه گرافیتی را شروع کنم به ادبیات بسیار علاقه داشتم و اسم خاموش را هم از مولانا گرفتم. کاراکتر من همواره ساکت و آرام بوده است و در همه این سال ها من روی این اسم تاثیر گذاشتم و این اسم نیز روی من تأثیر گذاشت. در واقع به همدیگر معنا دادیم و شکل گرفتیم.

داشتن لقب برای هنرمندان گرافیتی یک سنت قدیمی است. اغلب نمی خواهند نام و چهره شان فاش گردد و برای همین هم نام مستعار انتخاب می نمایند.

خاموش به خبرنگاران می گوید: لقبی که آدم ها انتخاب می نمایند همانند ماسکی است که به صورتشان می زنند. شخصیت و تمام عواطف و احساساتشان پشت آن ماسک پنهان می گردد. معمولا در گرافیتی اینگونه است که آدم ها از خودشان شخصیتی می سازند و خود واقعی شان را به هزار و یک دلیل نشان نمی دهند. بنابراین فقط اسم و کارهاست که دیده و نتیجه هم می گردد هزاران برداشتی که هر یک از آدم ها می توانند از نقاشی ها داشته باشند. اینکه هنرمندان گرافر تصویرشان را نشان نمی دهند نیز یک سنت است، اما اینکه به شخصه دوست ندارم تصویرم نشان داده گردد این است که هم دوست داشتم این سنت را حفظ و هم اینکه می توانم راحت تر کار کنم.

او که اخیرا بعضی از کارهایش را با موضوع کرونا کار نموده یا اینکه اِلمان های کرونایی همانند ماسک را در نقاشی های دیواری خود دخیل نموده، معتقد است که پرداختن بیش از اندازه به موضوعات باعث می گردد اهمیت آن موضوع و در نتیجه میزان تاثیرگذاری نقاشی کمتر گردد و به همین خاطر هم تعداد کارهایش با موضوع کرونا را محدود نموده است.

یکی از معروف ترین کارهایش با موضوع کرونا، اسفند 98 و با شروع شیوع ویروس کرونا، روی یکی از دیوارهای حوالی مرکز شهر به یادگار ماند. نقاشی که آن روزها در شبکه های اجتماعی دست به دست می شد و تصویر پرستاری را نشان می داد که یک تابلو به دست گرفته و روی آن نوشته است نترسیم. نقاشی که با وجود گذشت نزدیک به یک سال، هنوز روی دیوار باقی مانده است.

خاموش می گوید: کرونا فصل جدیدی را برای همه شروع کرد و برای من هم اینچنین بود؛ به گونه ای که می توانم کارهایم را به قبل و بعد از کرونا تقسیم کنم. اولین کارم با موضوع کرونا نترسیم بود که خیلی هم دیده شد. در دوره ای که اوایل کرونا بود و آدم ها خیلی کم بیرون می رفتند، توانستم دو روزه این کار را در خانه بکشم و بعد در خیابان بچسبانم. عکس یک پرستار را انتخاب کردم که یک کاغذ توی دستش بود و عبارت نترسیم را به عنوان پیغام پرستار انتخاب کردم. معنای اول آن همان نترسیم است. ترس یکی از مهمترین معضلات بشر است و منم می خواستم بگویم ترس مخرب است و نباید بترسیم.

اما بعضی در شبکه های با این طرح شوخی کردند و به جای نترسیم در دستان پرستار نوشتند بترسیم و بعدها پیغام می دادند که باید می ترسیدیم تا چنین اتفاقاتی نمی افتاد. الان اگر بخواهم دوباره این طرح را بکشم در دستان پرستار می نویسم یه کم بترسیم.

اما معنای دیگر نترسیم این بود که پرستار می گوید نَترسیم (ما نترس هستیم). این معنای پنهان این عبارت است که از سمت کسانی مطرح می گردد که در خطر مقدم مباره با کرونا هستند و جانشان را وسط گذاشته اند تا جان مردم را نجات دهند، اما کمتر کسی را دیدم که این برداشت را داشته باشد.

گرافیتی؛، شغلی که حداقل در ایران اگر با شهرداری و گالری ها کاری نداشته باشیم خرج دارد و درآمد ندارد. به همین خاطر هم اغلب هنرمندان گرافیتی کار سال هایی از نوجوانی و شروع جوانی را مشغول این کار می شوند و بعد رها می نمایند. خاموش از جمله هنرمندانی است که بیش از 10 سال در این حرفه فعال بوده است؛ اگرچه در دوره ای با شهرداری و گالری ها نیز همکاری نموده است.

این هنرمند در این زمینه اظهار می نماید: معمولا شروع گرافیتی از سن نوجوانی است و چالش ها و بحران هایی دارد؛ اما در تمام این سال ها گرافیتی همراهم بوده و روی من تأثیر گذاشته است. بالا و پایین زیاد دیده ام و گاهی هم ناامید شده ام، ولی باز هم ادامه دادم. چون آن چیزی که می خواستم را از گرافیتی پیدا کردم. فهمیدم که این کار برای من و من برای این کار هستم و به همین خاطر هم آن را ادامه دادم. جذابیت گرافیتی این است که تکراری نمی گردد و همواره کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد. هنری که چهارچوب ندارد و می توانی هر کاری که می خواهی انجام بدهی. در واقع گرافیتی به من هویت می دهد.

اینگونه نبوده است که از اول بتوانم از گرافیتی درآمدزایی داشته باشم. به همین خاطر هم کارهای دیگری کنار آن انجام می دادم، اما نتوانستم هیچ کدام از آنها را ادامه بدهم؛ به عنوان مثال زمانی کار سفارشی برای باشگاه ها و رستوران ها انجام می دادم، اما هیچ وقت نتوانستم با این کار ارتباط برقرار کنم. چون چیزهایی می خواهند که دوست نداشتم و از ماهیت گرافیتی نیز به دور بود. همواره تفکری که پشت گرافیکی وجود داشته، برایم مهم بوده و به همین دلیل هم سعی کردم خودم کار کنم.

خاموش درباره تجربه برگزاری نمایشگاه در گالری نیز می گوید: همواره نگاه رسمی هنر به گرافیتی بالا به پایین بوده است. شاید به این خاطر که هنرمندان گرافیتی جوان هستند؛ البته طبیعی است، به هرحال زمان می برد تا گرافیتی بتواند خودش را ثابت کند. برگزاری نمایشگاه تضادهایی با ماهیت گرافیتی دارد، اما من آنها را با آگاهی پذیرفتم و سعی کردم کارهایی که در خیابان ارائه می کنم با کاری که در نمایشگاه به نمایش گذاشته می گردد، متفاوت باشد. هنرمندانی که من دوستشان داشتم و از آنها الهام گرفته ام نیز نمایشگاه گذاشته اند و اتفاقا همین کارشان نیز در پیشرفت گرافیتی تاثیر داشته است.

خاموش در سرانجام از تاثیرات رسانه های اجتماعی بر گرافیتی می گوید: گرافیتی همواره ذات خود را حفظ می نماید. دیوارها و هنرمندان همواره وجود دارند، اما عکس هایی که از نقاشی های دیواری گرفته و در رسانه های اجتماعی پخش می گردد طبیعتا به ماندگاری بیشتر آثار یاری می نمایند. در واقع می توان گفت که این موضوع هم تاثیر مثبت دارد و هم منفی؛ اینکه کارها بیشتر دیده می گردد مثبت است و اینکه توجه به خیابان ها کمتر شده و هنرمندان را تنبل نموده است هم از اثرات منفی است.

در ادامه تعدادی از گرافیتی های خاموش را در سطح شهر مشاهده می کنید:

بانیما