رهبر؛ از کرسی قانون گذاری به کرسی امدادرسانی ، مهاجم برجام زنانه به نفع زنان و خانواده
به گزارش مجله یک کامپیوتر، فاطمه رهبر در دوره هفتم و هشتم نایب رئیس کمیسیون فرهنگی بود و در مجلس نهم نائب رئیس کمیسیون اصل نود قانون اساسی؛ اما آنچه بیشتر از او در ذهن ها نقش بسته ریاست فراکسیون زنان و خانواده در دوره نهم است.
گروه سیاسی خبرنگاران- سارا عاقلی؛ نوشتن درباره یک متوفی سخت است؛ مخصوصا اگر تازه فوت شده باشد؛ مخصوصا اگر یک فرد سیاسی باشد و بخواهیم به سیاق همواره مجموعِ مواضعِ خوب و بد او را واکاوی کنیم؛ مخصوصا اگر کمتر از یک ماه پیش میزبان او بوده باشیم و صحبت ها، مواضع سیاسی و اجتماعی، خاطراتش از دوران حضور در مجلس و کمیته امداد و چالش هایی که از الگوی سوم زنِ انقلاب اسلامی می گفت در ذهنمان مانده باشد و هزاران اما و اگر دیگر...
فردی که فوق لیسانس خود را در رشته گرافیک به انتها رساند اما برای دکتری راهی مدیریت استراتژیک شد؛ فردی که ابتدا معلم بود و سپس دغدغه هایش را در محیطی بزرگتر پیش گرفت و به کرسی نمایندگی مجلس رسید؛ در ابتدای دوران فعالیتش مدتی در صدا و سیما به عنوان مدیر فراوری شبکه اینترنت مشغول به کار بود و در اواخر دوران فعالیتش مدتی در کمیته امداد امام خمینی.
حضور در مجلس؛ سه یا چهار دوره؟
فاطمه رهبر نماینده مجلس در دوره های هفتم، هشتم و نهم بود و قرار بود با رای هفتصد هزاتایی که در دوم اسفند کسب نموده بود راهی مجلس یازدهم گردد اما ویروس کرونا، مجالِ حضور او را از مجلس یازدهم ربود و دقیقا دو هفته پس از رای آوردنش در 55 سالگی در بیمارستان مسیح دانشوری تهران درگذشت.
فرایند حضور او در خانه ملت از سال 78 شروع شد و مجموعا 6 بار در انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کرد؛ در چهار دوره پیروز شد و در دو دوره مغلوب شد؛ یک بار در دوره ششم و بار دیگر برای مجلس دهم؛ یعنی در دو دوره ای که اصلاح طلبان، پیروز مجلس بودند.
به نفع زنان با موضوع خانواده
رهبر در دوره هفتم و هشتم نایب رئیس کمیسیون فرهنگی بود و در مجلس نهم نائب رئیس کمیسیون اصل نود قانون اساسی؛ اما آنچه بیشتر از او در ذهن ها نقش بسته ریاست فراکسیون زنان و خانواده در دوره نهم است.
در دوره ریاست او بر فراکسیون زنان، طرح های نسبتا زیادی به نفع زنان با موضوع خانواده به تصویب رسید که بعضی از آن ها همچنان پا برجاست و بعضی از آن ها یا توسط مجلس دهم تغییر کرد و یا توسط قوه مجریه اجرایی نشد.
یکی از اقدامات مجلس در دوره او پیرامون مسائل زنان قانون حمایت از خانواده بود که 58 ماده و 22 تبصره را شامل می شد؛ این قانون موارد متنوعی را در برمی گرفت؛ از اصلاح قوانین مربوط به نکاح و مهریه گرفته تا الزام شرکت های بیمه به پرداخت یکسان دیه زن و مرد که هریک بحث مفصلی را می طلبد.
اما ایجاد بستر مشاوره پیش از طلاق برای زوجین با هدف جلوگیری از پایمال شدن حقوق زنان هنگام طلاق و کوشش برای کاهش آمار طلاق یکی از موارد مهم این قانون بود که مرحومه رهبر حدود یک ماه پیش در این باره در تبادل نظر با خبرنگاران گفت:در طی بعضی از پرونده ها خانم ها به ما مراجعه می کردند و می گفتند هنگام طلاق به دلیل اینکه قاضی مرد بود و ما هم به حقوق خودمان آشنا نبودیم فکر می کنیم با حکم صادره در حق ما ظلم شده؛ این موضوع سبب شد به این فکر بیافتیم در کنار تمام قضاتِ دادگاه ها، یک قاضی مشاور زن حضور داشته باشد و دادگاه ها را طبق ماده 2 این قانون موظف کردیم در کلیه دادگاه های خانواده، قاضی مشاور زن حتما حضور داشته باشد تا بانوان بتواند با او مشورت نمایند و نظر قاضی مشاور باید به صورت مکتوب به قاضی داده گردد.
وجود مرکز مشاوره در کنار تمام دادگاه های خانواده قبل از طلاق نیز به همین دلیل انجام شد و طبق گزارشی که سال گذشته از قوه قضاییه دریافت کردم بیش از 600 مرکز مشاوره با حضور بیش از 900 مشاور در کنار دادگاه های خانواده طی سه سال پس از تصویب آن شکل گرفت که در کاهش آمار طلاق موثر بود.
یکی دیگر از این قوانین ذیل قانون قانون خانواده که با نگاه به افزایش نرخ باروری در مجلس نهم تصویب شد کاهش ساعت کاری زنان شاغل و افزایش مرخصی زایمان به نه ماه برای مادران و دو هفته مرخصی تشویقی برای پدران بود که در مجلس دهم به سه روز تقلیل یافت.
کاهش ساعت کاری زنان از دیگر طرح های مصوب مجلس نهم بود اما دولت، اجرای آن را مانند افزایش مرخصی زایمان جدی نگرفت که یکی از دلایل آن را می توان نبود زیر ساخت اجرایی برای آن یا عدم اهتمام برای آن عنوان نمود.
مهاجمِ برجامِ زنانه
در سال های تلاقی مجلس نهم با دولت یازدهم یکی از مباحث پرمناقشه در حوزه زنان برجام کوچک زنانه بود که رهبر به عنوان رئیس فراکسیون زنان مجلس انتقاداتی را به معاونت امور زنان ریاست جمهوری یعنی شهیندخت مولاوردی وارد کرد.
در طی این ماجرا تفاهم نامه معاونت زنان ریاست جمهوری با صندوق جمعیت سازمان ملل منعقد شده بود که به گفته منتقدان آن از جمله فاطمه رهبر در قبال دریافت پول اطلاعات جامعه زنانِ ایرانی فروخته می شد؛ چند وقت بعد مولاوردی در مصاحبه خود با اندیشه پویا آن را یک تفاهم نامه قلمداد کرد که نیازی به تصویب مجلس نداشت اما مجلس نهمی ها معتقد بودند هر گونه قرارداد بین المللی باید در ابتدا به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
رهبر در آخرین مصاحبه خود با خبرنگاران در این باره نیز گفت: از این اقدام معاونت امور زنان با نام برجام کوچک زنانه یاد کردم چرا که منجر به فروش اطلاعات مربوط به زنان می شد و در قالب اطلس اطلاعاتی باید آ ن ها را در اختیار سازمان ملل می گذاشت؛ با پیگیری و تایید مرکز پژوهش ها معین شد این تفاهم نامه خلاف قانون اساسی، امنیت ملی و سیاست های کلان نظام است و به دستگاه قضا ارجاع شد.
از کرسی قانون گذاری به کرسی امدادرسانی
او بعد از آنکه در انتخابات دوره دهم پیروز به راهیابی به مجلس نشد به دعوت پرویز فتاح، رئیس وقت کمیته امداد خمینی(ره)، بر کرسیِ معاونت حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد تکیه زد و همین صندلی، فصل تازه ای را در دیدگاه او نسبت به زنان کلید زد.
تا جایی که در این باره می گفت: در سال های حضور در کمیته امداد در مناطق محرومی حضور پیدا کردم که مفاصل دست خانم های جوان ترک خورده بود، ترک¬های خیلی عمیق که از آن ها خون جاری می¬شد. گفتم عزیزم دست شما چرا اینطور است، یک مقدار دستت را چرب کن. آمدم بگویم کرم، اصلاً حرف خودم را پس گرفتم چراکه اصلاً در زندگی اینها چیزی به نام کرم وجود نداشت؛ گفتم اول دستت را بشور بعد با روغن یا دنبه و چربی چرب کن و با یک دستمال تمیز ببند که این زخم ها خوب گردد؛ به من گفتند که با چه چیز بشوریم، گفتم با آب؛ آن خانم گفت ما آب نداریم و تقریبا ماهی یکبار برای ما یک دبه¬ی پنج لیتری آب می¬آورند و ما از این آب با دستمال نمدار خودمان را پاک می¬کنیم و آن جا بود که با چهره جدیدی از زنان ایرانی روبرو شدم.
ریشه های تشکیلاتی
اما برای آنالیز زندگی سیاسی و اجتماعی فاطمه رهبر نمی توان ریشه های تشکیلاتی زندگی او یعنی عضویت در حزب موتلفه اسلامی که در نگاه سیاسی او تاثیر می گذاشت را نادیده گرفت؛ رهبر، عضو شورای مرکزی و شورای زنان این حزب بود و حضور در این تشکیلات قدیمی به بعضی از نگاه های سیاسی او مانند عدم مخالفت جدی با برجام در مجلس نهم و یا مهم قلمداد نکردن شفافیت اقتصادی منجر می شد اما خبرگزاری ایرنا حضور او در موتلفه را از وجهی دیگر و مثبت واکاوی کرد و یکی از دلایل تداوم فعالیت رهبر در سپهر سیاسی کشور را فعالیتِ مداومِ تشکیلاتی نامید و در این باره نوشت: آنچه در حوزه کنشگری سیاسی در ایران اهمیت بسیار دارد، تداوم فعالیت و انسجام آن در قالب تشکیلات و حزب است. عضویت فاطمه رهبر در حزب موتلفه اسلامی یکی از نشانه های این اصرار و تداوم بود. حزب موتلفه اسلامی را، از همان ابتدای تشکیل، بازاری هایی تشکیل می دادند که مخالف رژیم شاه بودند بعدها و با پیروزی انقلاب اسلامی باز هم ارتباط این حزب با بازار یا اتاق های بازرگانی تداوم داشت. در چنین فضایی حضور رهبر در شورای مرکزی این حزب آن هم زمانی که احزاب چندان در ایران منسجم نیستند و اساسا سیاست ایران مردانه است نقطه پررنگ کارنامه سیاست ورزی فاطمه رهبر بود.
98؛ سال پرکار فاطمه رهبر
رهبر در خرداد 98 برای شرکت در انتخابات مجلس از سمت خود در کمیته امداد کناره گیری کرد و وارد کارزار رقابت انتخاباتی شد؛ او در طی چند مرحله به نبرد با زنان اصولگرا که با بعضی از آن ها در مجالس گذشته همکار بود پرداخت و پیروز به راهیابی به لیست نهایی شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی شد و پس از آن نبردِ دیگرش با زنان اصلاح طلب و مستقر در مجلس دهم شروع شد؛ نقش محوری در شورای بانوان نیروهای ائتلاف برای تبیین و مقایسه فعالیت های حوزه زنانی دو مجلس نهم و دهم؛ حضور در مناظره با زنان اصلاح طلب در خبرگزاری و دانشگاه ها پیرامون واکاوی فعالیت فراکسیون زنان مجلس دهم از مهمترین اقدامات او در سال منتهی به انتخابات و البته سال انتهاییِ زندگانی اش بود.
زمانی که در بهمن 98 در یک مناظره با موضوع دغدغه های حوزه زنانی میزبان او و سهیلا جلودارزاده در خبرنگاران بودیم اظهار داشت برای ادامه حضورش در مجلس همچنان به فعالیت در کمیسیون اصل نود و حوزه زنان فکر می نماید؛ در همین نشست مطبوعاتی بود که درباره نوع حضور زنان در مجلس بر اساس جنسیت یا شایستگی میان او و جلودارزاده بحث درگرفت و جلودارزاده پس از سنتی قلمداد کردن او در حوزه زنان، علی رغم اصرار رهبر برای حضور و پاسخگویی، تبادل نظر را ترک کرد و کلیپ جنجالیِ مناظره آن ها در فضای مجازی دست به دست شد.
منقدِ منطقی
در پی ارتحال او، شخصیت های مختلف سیاسی پیغام تسلیت دادند؛ یکی از این پیغام ها از جانب شهیدندخت مولاوردی بود که به عنوان یکی از مهمترین منتقدان او که در مجلس نهم و دولت یازدهم بر سر برجام زنانه با یکدیگر دچار چالش بودند به توضیح تفاوت دیدگاه های خود با رهبر پرداخت اما در نهایت او را مخالفی قابل احترام و منطقی نامید و در قسمتی از پیغام خود برای او نوشت:بعد از مجلس نهم خانم رهبر مسئولیت حوزه ای را پذیرفت که کمتر محل مناقشه و اختلاف بود؛ معاونت حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد امام خمینی(ره) و خدمت به محرومان را پیشه خود ساخت که فصل مشترک مان هم در ادامه مسئولیتم در حوزه زنان با امضای تفاهم نامه همکاری با آن کمیته بود و هم در حوزه حقوق شهروندی؛ تا جایی که در جریان بودم می توانم شهادت دهم در آن حوزه به جِدّ خود را وقف مددجویان در مناطق روستایی دورافتاده و صعب العبور کرد که ان شاالله ذخیره آخرتشان خواهد بود و بی سبب نیست که تشییع پیکرشان با روز میلاد امیرمومنان علی(ع) که به حق روز مددکار نامیده شده است تقارن پیدا می نماید.
منبع: خبرگزاری دانشجو