شریک جدید صنعت ایران
به گزارش مجله یک کامپیوتر، شرایط جذب سرمایه گذاری خارجی به روز شده آمار های رسمی منتشر شده از سوی وزارت صمت پیامی متناقض از سرنوشت سرمایه های خارجی وارد شده به کشور مخابره می کند. از یکسو حجم سرمایه های خارجی مصوب در 11 ماه 99 افزایشی دوبرابری را به ثبت رسانده و از دیگر سو، تنها 20 درصد از این سرمایه ها در قالب پروژه های صنعت و معدن به خط انتها رسیده یا اصطلاحا جذب شده است.
به گزارش جهانی اقتصاد؛ چنین فرایندی گویای سختی راستا ایجاد و توسعه کسب و کار در ایران برای بازیگران خارجی است و ضرورت تحول در این شرایط با هدف بهبود رشد اقتصادی را یادآور می شود. به رغم این مسائل، حضور کانادا به عنوان یک بازیگر جدید در فهرست سرمایه گذاران خارجی کشور نکته قابل تاملی است.
آمار های به روز شده سرمایه گذاری خارجی در انتها بهمن 99 نشان می دهد در پروژه های صنعتی، معدنی و تجاری کشور، حجم سرمایه گذاری خارجی وارد شده در طرح های در دست بهره برداری حدود 8/ 7 درصد کاهش یافته است. آمار های تازه وزارت صمت از حجم سرمایه گذاری خارجی کشور در سال جاری نشان می دهد ایران در بخش پروژه های مصوب رشدی 238 درصدی را تجربه کرده، اما تنها 21 درصد از یک میلیارد و 821 میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی به مرحله بهره برداری رسیده است. براین مبنا بیش از 79 درصد سرمایه گذاری خارجی مصوب به ثمر نرسیده و در چرخه اداری و اجرایی زمین گیر شده است.
به طور دقیق تر از کل سرمایه گذاری مصوب کشور در سه بخش صنعت، معدن و تجارت تنها 395 میلیون دلار به بنگاه ها تزریق شده و در شرف بهره برداری است که کمتر از اعداد سال 98 است، ولی یک میلیارد و 426 میلیون دلار دیگر فعلا به دست بخش های مذکور نرسیده است.
گزارش تازه وزارت صمت با تکرار خبر پیروزیت استان های محرومی نظیر سیستان و بلوچستان و خوزستان در جذب سرمایه خارجی تاکید کرده بیش از 56 درصد سرمایه گذاری های خارجی مصوب به این دو استان در قالب پروژه های معدنی، پتروشیمی و صنعتی تزریق شده است. از سوی دیگر صنعت کماکان دست بالا را در کسب بالاترین میزان سرمایه گذاری خارجی دارد و 9/ 88 درصد از کل پروژه ها متعلق به این بخش بوده است.
همچنین تعداد پروژه هایی که توسط سرمایه گذاران خارجی در کشور در دست بهره برداری است، از 40 مورد در سال 98 به 55 مورد در سال 99 رسیده است. در عین حال حضور پررنگ بازیگرانی نظیر آلمان و کانادا به صف کشور های علاقه مند به سرمایه گذاری در ایران کفه ترازوی ورود پول های خارجی به کشور را به نفع بازیگران غربی سنگین کرده است. موضوعی که تا پیش از این عمدتا با حضور چین، هند، ترکیه و امارات حضور پررنگ بازیگران منطقه ای و شرقی را در ایران نشان می داد.
جزئیات آمار سرمایه گذاری خارجی تا انتها بهمن 99
در سالی که کشور دوباره به سمت رشد اقتصادی مثبت خیز برداشته، شرایط سرمایه گذاری خارجی باید مورد رصد قرار گیرد. اصلا سرمایه گذاری خارجی در ایران سه بخش دارد و شامل بخش مصوب، بخش در دست اجرا و بخش در دست بهره برداری است. سال جاری کشور در انتها ماه یازدهم در دو بخش سرمایه گذاری مصوب و در دست اجرا شاهد بروز فرایندی صعودی بوده است هرچند حجم سرمایه گذاری خارجی در دست بهره برداری کاهش یافته است. ریشه این پیام متناقض در صنعت به یک تفاوت جدی منجر می شود که نشان می دهد بسیاری از طرح های مصوب خارجی در راستا تحقق به مسائلی جدی برخورد کرده در نتیجه به خط انتها نمی رسند.
گزارش تازه وزارت صمت نشان می دهد عمده درخواست های خارجی برای سرمایه گذاری صنعتی به پروژه هایی مربوط است که بین 80 تا 100 درصد مالکیت را هدف قرار می دهند. این پروژه تا انتها بهمن ماه 99 به 56 مورد رسیده که بانیان این تعداد پروژه قصد دارند در مجموع بیش از 925 میلیون دلار سرمایه به کشور وارد کنند.
در بخش جوینت ونچر نیز تعداد پروژه ها 67عدد و ارزش آن ها بالغ بر 392 میلیون دلار بوده است. در این بین پروژه هایی که تحت عنوان مشارکت مدنی، بیع متقابل و BOT اجرا شده، 12 مورد هستند که حجم سرمایه گذاری خارجی ها در آن ها حدود 503 میلیون دلار است.
بررسی دقیق تر گزارش وزارت صمت نشان می دهد آلمان، چین، کانادا، اتریش و ترکیه بیشترین سهم را از نظر حجم سرمایه گذاری به خود اختصاص داده اند. در این فهرست وزن آلمان با 481 میلیون دلار و چین با 433 میلیون دلار بالاتر از باقی کشورهاست.
از آن سو حضور یکباره کانادا در لیست کشور های علاقه مند به حضور در صنعت ایران با سهم 267 میلیون دلاری در سرمایه گذاری خارجی جای تعجب دارد. البته آلمان بیشترین نسبت سرمایه گذاری به پروژه را با سرریز حدود 55 میلیون دلار به هر پروژه به خود اختصاص داده است. از نظر تعداد پروژه البته همچنان افغانستان دست بالا را دارد و با 43پروژه، بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است.
آمار نهایی سرمایه گذاری خارجی در سال 99
اما درحالی که وزارت صمت آمار 11 ماهه سرمایه گذاری خارجی در کلیه بخش ها را حدود 4 میلیارد و 327 میلیون دلار اعلام کرد، آمار های وزارت اقتصاد از آخرین نشست هیات سرمایه گذاری خارجی گویای عبور حجم سرمایه گذاری خارجی کشور از سطح 2/ 6 میلیارد دلار است. این آمار را باید عدد نهایی سرمایه گذاری خارجی ایران در سال 1399 اعلام کرد. طبق گزارش این وزارتخانه، در این نشست 65 طرح سرمایه گذاری خارجی شامل 44 طرح سرمایه گذاری خارجی جدید، 5 مورد مربوط به افزایش سرمایه گذاری خارجی و 16 مورد دیگر مرتبط با تغییرات طرح های سرمایه گذاری خارجی و انتقالات ارزی سرمایه گذاران به تصویب رسیده است.
براساس این گزارش، ارزش طرح های سرمایه گذاری خارجی جدیدی که در این نشست به تصویب رسیده است، معادل مبلغ یک میلیارد و 62 میلیون دلار است که مربوط به اجرای طرح ها در بخش های مختلف اقتصادی در کشور می شود؛ بنابر این گزارش، سرمایه گذاران خارجی مربوط به طرح های مذکور از 16 کشور جهان هستند. همچنین محل اجرای طرح های سرمایه گذاری خارجی مصوب در این نشست، در 20 استان کشور است.
بر این اساس، تعداد طرح های سرمایه گذاری مصوب از 119 طرح سرمایه گذاری در سال 1398 به 222 طرح سرمایه گذاری خارجی در سال 1399 و میزان سرمایه گذاری خارجی مصوب از پنج میلیارد و 200 میلیون دلار سال 1398، تا به امروز به رقم معادل 6 میلیارد و 100 میلیون دلار در سال 1399 رسیده که نشانگر افزایش قابل توجهی است.
راز رشد سرمایه گذاری
ردگیری نحود ورود این منابع خارجی به صنایع نشان می دهد بخش هایی همچون صنایع شیمیایی، پتروشیمی، لوازم خانگی، صنایع معدنی و ماشین آلات پیروز شده اند با اتکا به همین اصل مزیت نسبی به مقصدی برای پول های خارجی تبدیل شوند. پارسال تا همین موقع کشور توانسته بود 854 میلیون دلار از مجرای بخش صنعت سرمایه خارجی جذب کند.
سال جاری، اما در 11 ماه ابتدایی سال یک میلیارد و 821 میلیون دلار سرمایه خارجی تصویب شده است که رشدی حدودا 113 درصدی را به نسبت مدت مشابه سال قبل تجربه کرده است. این رقم که قرار است در نتیجه احداث 120 طرح صنعتی مختلف وارد کشور شود، طبق بررسی جهانی اقتصاد بخش عمده این سرمایه گذاری به استان های فارس، خوزستان، سیستان و بلوچستان، تهران و کرمانشاه وارد شده یا وارد خواهد شد.
برآورد آنکتاد نشان می دهد ایران به عنوان یکی از قطب های بزرگ اقتصاد در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا توانایی بالایی برای جذب سرمایه خارجی دارد، اما به دلایل مختلفی از جمله عدم روابط بانکی شفاف با جهان و نیز تحریم، از موهبت سرمایه خارجی بی نصیب مانده است. البته به طور کلی عملکرد ایران در دوره پاندمی و به رغم عدم تغییر در شرایط تحریم بهبود یافته و در اغلب بخش ها صعودی بوده است.
در عین حال افزایش وزن شرکای غربی در سبد سرمایه گذاری خارجی عمده در کشور قابل تامل است. راز این توفیق هرچند نامکشوف است، اما احتمالا افت ارزش ریال، موانع متعدد ورود کالای خارجی و عدم توقف فرایند توسعه در برخی از صنایع نظیر پتروشیمی عامل اصلی تحریک خارجی ها به حضور بیشتر در بازار ایران بوده است. عاملی که البته فعلا قدرت تکان دادن بیشتر بخش صنعت را ندارد. یک محاسبه ساده نشان می دهد سهم سرمایه گذاری خارجی در صنعت 30 درصد است.
از آنجا که تنها 20 درصد از این سهم به مرحله بهره برداری رسیده، احتمالا فقط 5 تا 6 درصد از کل حجم سرمایه گذاری خارجی مصوب سالانه کشور نصیب بخش صنعت می شود. عددی که عموما در محدوده 300 تا 500 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که کشور برای کسب نرخ های رشد اقتصادی 8 درصدی، نیازمند جذب سالانه 28 تا 50 میلیارد دلار سرمایه خارجی است. صنعت نیز با توجه به سهم خود از اقتصاد ایران به دست کم 5تا 10 میلیارد دلار سرمایه گذاری در سال نیاز دارد.
منبع: فراروبانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما
مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری
bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا