مقابله با یک جانبه گرایی امریکا در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات - مجله یک کامپیوتر

امروزه فناوری های راهبردی نوظهور (Emerging Strategic Technologies - EST) در حال تغییر دادن فضای ژئوپلتیکی از یک سو و زیست انسانی از سوی دیگر هستند. بنابراین سرمایه گذاری در این نوع فناوری ها به ضرورت زمان تبدیل شده و قدرت های بزرگ بخصوص ایالات متحده امریکا رویکردی تهاجمی در این زمینه اتخاذ نموده اند تا به لحاظ راهبردی تأثیر فزاینده ای در آینده داشته باشند و به لحاظ ژئواکونومیک منافع بیشتری را نصیب خویش نمایند. این روند به رهبری امریکا به نوعی ملی گرایی فناورانه (Techno Nationalism) دامن زده که در آن توسعه فناورانه در خدمت منافع امنیتی و مالی یک بازیگر خاص است و از فناوری های راهبردی به عنوان ابزاری برای وادارسازی (coersion) دیگر کشورها برای تن دادن به خواست های آن بازیگر استفاده می گردد.

امریکا امروزه رهبر هوش مصنوعی در دنیاست و در ماه فوریه 2019 از راهبرد عالی خود در این زمینه به نام طرح هوش مصنوعی امریکا (American AI Initiative) رونمایی کرد. این کشور بیش از 40 درصد سرمایه گذاری در این حوزه در دنیا را در دست دارد و با روی کارآمدن ترامپ رویکردی تهاجمی در مورد منع دسترسی دیگران یا ایجاد مانع در برابر پیشرفت های آنان ایجاد نموده است. وضع تحریم علیه بازیگرانی که انحصار امریکا در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات را به چالش می کشند از مهم ترین ابزارهای ترامپ برای این کار بوده است.

تحریم ها به عنوان ابزارهای یک جانبه گرایانه مبتنی بر اجبار (UCM) نه فقط برای مجازات کشورها بلکه در راستای ایجاد مانع برای ادغام آنها در بازارهای بین المللی انجام شده و روند دنیای سازی (Globalization) را دچار چالش نموده است. ملی گرایی فناورانه امریکا با بهره گیری از اندیشه های نومرکانتیلیسم بخصوص در حوزه ICT دشواری های زیادی را حتی برای متحدانش در اروپا و آسیا ایجاد نموده است.

یکی از جدیدترین و معروف ترین نمونه های چنین کاری اقدام شرکت های امریکایی برای تحریم ایران در حوزه ICT است، در نیمسال دوم سال 2018 اپ استور اپل و گوگل پلی به عنوان دو غول فناوری راهبردی امریکا تحت تأثیر تحریم های یک جانبه این کشور اپ های متعلق به استارتاپ های ایرانی را از کار انداخته و آنها را از فروشگاه های آنلاین خود حذف کردند. علاوه بر این، دسترسی ایرانی ها به محصولات ادب اکربات و مک آفی نیز مسدود شده و مایکروسافت و ORACLE نیز از ارائه خدمات خود به ایرانی ها خودداری نموده اند.

لازم به ذکر است تحریم های این چنینی با هدف فشار بر اقتصاد دیجیتال ایران و در قالب فشار حداکثری اعمال شده است. نمونه دیگر ملی گرایی فناورانه امریکا، برخوردی است که این کشور با شرکت هوآوی چین داشته است. ترس از پیش افتادن این شرکت چینی در نسل 5 اینترنت (5G) و توان استانداردسازی آن در حوزه ICT باعث شده تا این شرکت نیز از سوی شرکت های بزرگ امریکایی تحریم گردد. ایران در واکنش به این فشارها راه خود را یافته است: از معرفی کلان طرح ایران هوشمند گرفته تا توسعه یک OS مقاوم در برابر تحریم های شرکت های امریکایی و راه اندازی طرح ملی توسعه استارتاپ ها به نام نوآفرین و ایجاد پلت فرم های جدید منطقه ای برای توسعه اکوسیستم استارتاپ و گسترش حجم اقتصاد دیجیتالی اش. در همین ارتباط برگزاری اجلاس چهارجانبه وزرای ICT چهار کشور مهم منطقه در تهران با هدف ایجاد یک بازار بزرگ منطقه ای در حوزه ICT و کسب سهم منطقه ای مناسب در آینده اقتصاد دیجیتال گام بزرگ ایران برای مقابله با یک جانبه گرایی فناورانه امریکا بوده است. مذاکرات مقدماتی این اجلاس سال گذشته در باکوتل برگزار و تفاهماتی حاصل شده بود و در اجلاس تهران خطوط اصلی ایجاد یک بازار منطقه ای مشترک، ایجاد یک مرکز منطقه ای حمایت از نوآوری و خلاقیت های کسب و کارهای نو و تحکیم روابط چهار کشور ایران، آذربایجان، روسیه و ترکیه در حوزهICT و اقتصاد دیجیتال با یکپارچه سازی استانداردها تعیین شد. بر این اساس، چهار کشور توافق کردند تا با برگزاری 8 رویداد تخصصی و عمومی (نمایشگاه) در سال با حضور تمام بازیگران عرصه اقتصاد دیجیتال در منطقه، به ایجاد یک بازار منطقه ای قوی تر یاری نمایند. هدف از ایجاد بازار ایزوله کردن آن در قبال اقدامات یکجانبه گرایانه امریکا و یاری به رشد و شکوفایی مالی کشورهای منطقه عنوان شده است.

ایران با استفاده از فرصت به دست آمده از تحریم توانسته تا در حوزه ICT بازار خود را گسترش دهد. پیغام اجلاس چهارجانبه به گفته وزیر جوان ارتباطات و فناوری اطلاعات دعوت همگان از جمله بازیگران منطقه ای به همکاری برای ایجاد آینده ای روشن و مبتنی بر راهکارهای قرن بیست و یکمی برای مقابله با چالش های قرن بیست و یکم بوده است؛ اینکه به جای رهیافت های یکجانبه گرایانه باید به روینمودهای جمعی تر و چندجانبه راه داد و بنیانی دنیای برای مقابله با ملی گرایی فناورانه امریکا پیدا کرد.

با مشارکت چندجانبه می توان مسائل پیچیده را حل کرد

در پی برگزاری اجلاس چهارجانبه وزیران ارتباطات جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان، ترکیه و روسیه در تهران، با توافق چهار کشور بیانیه پایانی این اجلاس صادر و منتشر شد.

متن کامل این بیانیه به توضیح ذیل است: اجلاس چهارجانبه وزیران ارتباطات کشورهای ایران، جمهوری ترکیه، فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان، در تاریخ 26 تیر ماه 98 (برابر با 17 جولای 2019)، در عمارت کلاه فرنگی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، برگزار گردید. هدف از این اجلاس، گسترش ارتباطات علمی و مالی میان کشورهای منطقه بود که در آن وزیران چهار کشور، درخصوص آخرین پیشرفت های فناوری های ارتباطات و اطلاعات، به بحث و گفتگو پرداختند.

وزیران حاضر در این اجلاس، به منظور حمایت از مبادله دانش، توسعه بازار و فراهم کردن فرصت برای ظرفیت سازی در منطقه، با ابتکار پیشنهادی وزیر ارتباطات ایران در اجلاس وزیران باکو (دسامبر 2018)، مبنی بر راه اندازی یک مرکز برنامه ریزی، سازماندهی و سرمایه گذاری رویدادهای منطقه ای برای استارتاپ ها موافقت کردند.

همچنین وزیران شرکت نماینده در اجلاس، به عنوان اولین مرحله از انجام اهداف فوق، با سازماندهی 8 رویداد استارتاپی (دو رویداد در هر کشور)، در یک سال آینده، توافق کردند. ترویج همکاری های صنعتی با تقویت ارتباط میان شرکت ها، شناسایی نیازهای آموزشی استارتاپ ها در زمینه توسعه کسب و کار، تبادل اطلاعات تخصصی و ارتباطات بازار، توسعه خدمات حوزه ICT و آموزش برای جوامع کسب و کار ملی و منطقه ای، ارائه بسته های آموزشی، آنالیز ابزارهای روش شناسی که توسط هر یک از کشورها برای استارتاپ های منطقه ارائه شده است و فراهم آوردن فرصتی منحصر به فرد برای آنالیز اکوسیستم سایر استارتاپ ها، بازدید از فضاهای همکاری، مرتبط شدن با سرمایه گذاران و همچنین کسب تجربیات ارزشمند در راه اندازی استارتاپ، از دستاوردهای مهم این اقدام مشترک خواهد بود.

این دستاورد نشان می دهد که با اراده سیاسی، پایداری و مشارکت چندجانبه می توان پیچیده ترین مسائل را حل نموده و راهکارهای عملی مؤثری را به اجرا گذاشت. این رویداد پیغامی دلگرم نماینده و محکم است که کوشش های ما در جهت ایجاد آینده ای روشن تر برای همه ملت های منطقه و مقابله با یکجانبه گرایی خواهد بود.

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله گردشگری