عوامل موثر بر نتیجه آزمایش - مجله یک کامپیوتر

عوامل موثر بر نتیجه آزمایش

نویسنده:تبادل نظر با دکتر حسن بیات

برای این آزمایش باید ناشتا باشید... آن آزمایش، آمادگی خاصی لازم ندارد... نتیجه این آزمایش مثبت کاذب است... آن آزمایش باید تکرار گردد... این حرف ها و حرف هایی از این قبیل را درباره آزمایش های طبی احتمالا زیاد شنیده اید. با دکتر حسن بیات، دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی، درباره همین دانستنی های آزمایشگاهی تبادل نظر نموده ایم.

قبل از ورود به آزمایشگاه و انجام آزمایش باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

خب، بیش از 60 درصد خطاهای آزمایشگاهی، مربوط به مرحله پیش از آزمایش است و اگر نمونه ای نامناسب باشد با برترین دستگاه ها و کارکشته ترین کارکنان هم نمی توان از آن نمونه، نتیجه درستی به دست آورد. برای همین، آزمایش دهنده باید با شرایط و آمادگی کامل به آزمایشگاه بیاید و شرایط لازم برای نمونه گیری را داشته باشد.

منظورتان از شرایط لازم چیست؟

در آزمایش های مختلف، این شرایط، فرق دارد. در برخی آزمایش ها باید پیش از نمونه گیری مدتی غذا مصرف نگردد تا سطح قند و چربی در خون افزایش نیابد و مداخله ای در نتیجه آزمایش ایجاد نکند؛ مثلا برای آزمایش چربی باید 12 تا 14 ساعت ناشتا بود و برای آزمایش قند 8 تا 16 ساعت و آزمایش آهن 12 ساعت. رعایت ناشتایی یعنی اینکه آزمایش دهنده یک غذای سبک و کم چرب مصرف کند و تا زمان نمونه گیری از مصرف هرگونه ماده خوراکی و دخانیات خودداری کند اما مصرف آب منعی ندارد. پیش از آزمایش آهن هم باید تا 48 ساعت از مصرف ویتامین B12، داروها و مکمل های آهن دار خودداری کرد.

در خصوص افرادی که دارو مصرف می نمایند، چه طور؟

تقریبا هیچ آزمایشی نیست که از یک یا چند دارو تاثیر نگیرد. مصرف آنتی بیوتیک ها سبب منفی شدن جواب آزمایش های کشت باکتری و جستجوی انگل در مدفوع می گردد. اگر فردی هرگونه دارویی مصرف می نماید باید آزمایشگاه را مطلع کند. آزمایشگاه، تاثیر داروها بر آزمایش های بیمار را آنالیز می نماید و در صورتی که بر آزمایش ها اثر داشته باشند ممکن است تصمیم بگیرد نمونه گیری را تا چند روز پس از خاتمه مصرف دارو عقب بیندازد یا اینکه پس از مشورت با پزشک، از بیمار بخواهد که دارو را قطع کند یا تاثیر داروهای مصرف شده را بر نتیجه آزمایش ها برای پرشک گزارش کند. نکته دیگر درباره افراد دیابتی است که برای شروع ناشتایی باید رژیمی مطابق با دستور پزشک داشته باشند.

آیا زمان نمونه گیری هم در صحت جواب آزمایش تاثیرگذار است؟

برخی از مواد در بدن دارای تغییرات شبانه روزی هستند و سطح آنها در خون در ساعت های مختلف بالا و پایین می گردد. بنابراین، برای آزمایش این مواد باید در ساعت های خاصی نمونه گیری کرد؛ مثلا برای کورتیزول در ساعت 8 صبح و 4 بعدازظهر نمونه گیری می گردد. برخی از مواد در بدن هم بسته به زمان خواب و بیداری تغییر می نمایند و ضروری است در زمان مشخصی پس از بیدار شدن نمونه گیری گردد؛ مثلا برای آزمایش تستوسترون باید در نزدیک ترین زمان به بیدارشدن فرد (7صبح) نمونه گیری کرد ولی برای آزمایش پرولاکتین باید حدود 3 ساعت پس از بیدار شدن نمونه گیری کرد.

فعالیت بدنی و اضطراب هم روی نتیجه آزمایش تاثیر دارند؟

بله؛ ورزش، سطح برخی مواد در بدن را تغییر می دهد و برای برخی آزمایش ها مانند میزان گیری پرولاکتین پیش از آزمایش نباید فعالیت بدنی داشت. آزمایش دهندگان سرپایی باید پس از رسیدن به آزمایشگاه و پیش از خون گیری حدود 10 تا 15 دقیقه در آزمایشگاه استراحت نمایند تا سطح مواد در بدن شان به سطح پایداری برسد. برای برخی آزمایش ها مانند آزمایش کورتیزول هم ضروری است شب پیش از نمونه گیری خواب راحتی داشته باشید و درگیر اضطراب نباشد.

می گویند بارداری و قاعدگی هم از عوامل تاثیرگذارند. درست است؟

در بارداری، سطح برخی مواد تغییر می نماید؛ مثلا تعداد گلبول های سفید خون افزایش و تعداد گلبول های قرمز کاهش می یابد. اگر خانمی باردار است باید این مساله را به آزمایشگاه اطلاع بدهد تا آزمایشگاه در برگه جوابش، محدوده های طبیعی مربوط به دوران بارداری را گزارش کند. سطح برخی مواد مانند هورمون های LH و FSH هم از شروع تا خاتمه دوره ماهانه به طور منظم بالا و پایین می رود. بنابراین خانم ها باید روز شروع آخرین خون ریزی ماهانه را به آزمایشگاه اطلاع بدهند تا در برگه جواب آنها ثبت گردد و پزشک بتواند نتیجه آن آزمایش ها را با توجه به محدوده های طبیعی آنالیز کند. اطلاعاتی مانند داروهای مصرفی، سن، بارداری، تاریخ شروع دوره ماهانه و سابقه بیماری ها باید به آزمایشگاه اطلاع داده گردد.

چرا گاهی با وجود رعایت شرایط لازم آزمایش به وسیله بیمار، باز هم احتیاج به تکرار آزمایش از سوی آزمایشگاه وجود دارد؟

یکی از موارد، هنگامی است که نتایج حاصل از آزمایش در محدوده هایی است که به طور قطعی نمی توان آنها را طبیعی یا غیر طبیعی دانست. مورد دیگر آن است که با نتایج غیرطبیعی در افرادی روبه رو شویم که سابقه پیشین ندارند. در این موارد هم آزمایشگاه باید نمونه تازه بگیرد و گاهی هم آزمایشگاه در درستی نتیجه حاصل شک می نماید و آزمایش را تکرار می نماید.

پرتکرار ترین آزمایش ها در کشورمان چه هستند؟

آزمایش های قند خون، چربی ها، اوره و کراتی نین، آزمایش شمارش گلبول های خونی، آزمایش ادرار، مدفوع و خون مخفی و در خانم ها هم آزمایش بارداری.

منبع: www.salamat.com

ae

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما

مجله کامپیوتر: از کامپیوتر و IT کلی مقاله و ترفند جالب اینجا داریم

منبع: راسخون