وقتی مادران برای بچه ها لالایی نخوانند - مجله یک کامپیوتر

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، این شاعر و نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفت وگو با ایسنا، درباره ضرورت حفظ و انتقال لالایی ها به نسل های بعدی، اظهار کرد: احتیاج باعث می گردد تا یک سری چیزها حفظ گردد، گرفتاری هم باعث می گردد یک سری چیزها از بین برود. یک سری چیزها هم هست که هرچقدر هم زور بزنیم نمی توانیم آن ها را حفظ کنیم؛ مثلاً حوض هایی با کاشی های آبی و ماهی های قرمز که در قصه های دیروز ما بسیار بوده است و با گسترش شهرنشینی و آپارتمان نشینی از بین رفته و ما نمی توانیم آن ها را حفظ کنیم و آن ها چاره ای جز ماندن در قصه ها ندارند. یک سری چیزها هست که باید حفظ گردد؛ چیزهایی که ارزش، توانایی و کارکرد حفظ شدن دارد، اما گاهی همان گرفتاری ها باعث می گردد تا فراموش گردد، مانند زندگی با پدربزرگ ها و مادربزرگ ها. در حوزه های اجتماعی بعضی از ضروریات زندگی اجازه نمی دهد آن ها را حذف کنیم، مانند درست صحبت کردن و ارتباط با افراد جامعه.

او در ادامه اعلام کرد: لالایی ها همه این موارد را به نوعی در خود جمع نموده اند؛ یعنی لالایی هایی داریم که نمی توانیم آن ها را حفظ کنیم، زیرا لالایی زمان، مکان و به طور کلی موقعیت خود را از دست داده است. یک سری لالایی هم هست که می توانیم آن ها را حفظ کنیم اما به فکرشان نیستیم. بعضی از لالایی ها هم حتی اگر حفظ شان نکنیم، می مانند.

رحماندوست با بیان این که لالایی ها دو شکل و شمایل دارند، گفت: یک شکل آن ها موسیقایی است که بیشتر در گذشته وجود داشته و شکل دیگر معنایی است. شکل موسیقایی لالایی ها را حتی اگر حفظ هم نکنیم می ماند، چون مادرها از درون خود چیزهایی را برای بچه ها می خوانند تا آن ها آرامش پیدا نمایند، کسی نبوده که برای آن ها ملودی بنویسد و بر روی آن کار کند؛ لالایی از طبیعت مادر سرچشمه می گیرد. اگر مادر حوصله داشته باشد تا لالایی بگوید یا حوصله دارد و لالایی می گوید، موسیقی خاص خود را به وجود می آورد. این ها حتی اگر بی معنا باشد حفظ می گردد کما این که در گذشته بیشتر لالایی ها برای بچه ها نبود و شامل گرفتاری های مادرها، گرفتاری های زندگی و نبود پدر بود و گاه حالت حماسی پیدا می کرد. این ها چیزهایی بود که به بچه ها ارتباطی نداشت اما از نظر موسیقایی آرامش بخش بود و به ارتباط بیشتر مادر و فرزند یاری می کرد.

او اضافه کرد: از لحاظ معنایی حتما لازم نیست لالایی های قدیمی حفظ گردد، زیرا مضامین لالایی ها هیچ ربطی به بچه ها نداشت؛ لالالالا گل زیره، بابات رفته زن بگیره، ننه ت از غصه می میره، خدا کنه سر نگیره، در واقع مادر گرفتاری های خود را در این لالایی ها می دید. به نظرم لالایی ها در تمام تاریخ، حرف و حدیث و پیغام زمان خود را دارند.

شاعر ترانه های نوازش با بیان این که لالایی ها بخشی از فرهنگ و هویت ما هستند، اعلام نمود: برای حفظ پایه های هویتی خودمان باید هر چیزی را ثبت کنیم، همان طور که قصه های بی معنی یا بامعنی و یا یک اثر باستانی را ثبت می کنیم. لالایی ها بخشی از هویت ما هستند؛ چاره ای نداریم و باید به خاطر خودمان، برای این که محکم بر روی زمین بمانیم آن ها را ثبت کنیم.

او سپس اعلام کرد: تقریباً همه لالایی های ایران ثبت شده است، بنابراین با بخشی از سخنان شما مبنی بر فراموش شدن لالایی ها موافق نیستم. البته ممکن است در گوشه و کنار لالایی هایی پیدا گردد که گردآوری و ثبت نشده باشد، اما خیلی از لالایی ها ثبت شده است. به نظرم اگر لالایی های قدیمی را همان گونه برای بچه ها بخوانیم کار غلطی است؛ مثل این است که وسط خانه حوض با کاشی های آبی و ماهی قرمز بگذاریم. اما این که موسیقی را نگه داریم و لالایی دیگری بخوانیم اشکالی ندارد. پدر و مادرها می توانند لالایی ها را به روز بخوانند که به درد بچه ها بخورد. شاعرانی هستند که لالایی هایی را با توجه به مسائل امروز ساخته اند. این ها را می توان با آهنگ های بازنویسی شده دیروز خواند.

رحماندوست با اشاره به لالایی هایی که در بازار موجود است، اضافه کرد: شاعران خوبی برای مادران امروز لالایی ساخته و آهنگسازهایی بر روی آن ها آهنگ گذاشته اند که در بازار موجود است. بعضی از آن ها ممکن است بماند و فردا به لالایی های دیروز تبدیل گردد و بعضی هم نماند. این طبیعت پیدایش و بالش یک اثر فولکلوریک است.

شاعر صد دانه یاقوت تأکید کرد: لالایی های دیروز با همان شکل و شمایل دیروز رو به فراموشی هستند اما لازم نیست غصه آن ها را بخوریم زیرا لالایی های دیروز را نمی توان با همان شکل و شمایل برای بچه های امروز گفت. واقعا نمی توان خرده گرفت که چرا مادرها لالایی های دیروز را با همان شکل و شمایل دیروز برای بچه های امروز نمی گویند. لالایی های دیروز را در یک نگاه مردم شناسانه و جامعه شناسانه می توان حفظ کرد، اما غصه ندارد که چرا آن ها را نمی خوانند.

او در ادامه اعلام نمود: آن چه نباید اتفاق بیفتد این است که یک مادر امروزی برای کودک خود لالایی ضبط شده بگذارد و سعی کند کودک را بخواباند. این اتفاقی است که نباید در هیچ زمانی بیافتد. مادر باید برای بچه اش لالایی بگوید؛ حالا این مادر می خواهد در خیابان زندگی کند یا در کاخ مجلل و یا یک آپارتمان. مادر باید با بچه ارتباط داشته باشد تا به کودک خود آرامش بدهد و از کودک خود آرامش بگیرد؛ این معنا و کارکرد اصلی لالایی است. چیزی که اذیت نماینده است این موضوع است نه این که چرا لالایی های گذشته تکرار نمی گردد.

مصطفی رحماندوست درباره وظایف نهادها برای ضبط و ثبت لالایی ها، گفت: این که می گویید نهاد حالم بد می گردد، چون بلافاصله یاد موسسه دولتی و معاون و منشی و رفت و آمد می افتم که حالا بخواهند یک لالایی را ثبت نمایند. به نظرم لازم نیست نهادها، چه دولتی و چه خصوصی در این زمینه فعالیت نمایند. حفظ و نگهداری این ها جزء وظایف افراد است و به وسیله آن ها اتفاق می افتد که به نظرم ثبت و ضبط لالایی ها در حد افراد رخ داده و آن ها لالایی ها را حفظ نموده اند.

منبع:ایسنا

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله گردشگری