کسب در آمد 3.2 میلیارد دلاری کشور از آزادسازی اطلاعات - مجله یک کامپیوتر

دیجیتالی شدن اطلاعات و چالش مالکیت معنوی

آرمان ساجدی نژاد نماینده ایران داک به منابع یادگیری مختلف به عنوان یک مالکیت معنوی که اکنون در حال گسترش است اشاره نمود و گفت: پیش از این مالکیت معنوی برای اختراعات و ابزارها و... استفاده می شد ولی بعدها منابع یادگیری یا منابع دیجیتالی یادگیری و دانش هم به عنوان یک مالکیت معنوی مطرح شد. از آنجایی که دسترسی به دانش و اطلاعات برای همگان میسر شده بنابراین مالکیت معنوی برای کشورها و مردم بیشتر چالش برانگیز شده است.

ساجدی نژاد اضافه نمود: تفکری که در جامعه وجود دارد این است که اگر حقوق مالکیت رعایت نگردد راحت تر می توان به دیتاها و دانش دسترسی یافت ولی اگر ما حقوق مالکیت معنوی را رعایت نکنیم بنابراین نمی توانیم دیگرانی هم که آن را رعایت نمی نمایند، زیر سؤال ببریم. به عنوان مثال محصولات تقلبی بسکمک از کشور چین وارد کشور می گردد ولی از آنجایی در کشور ما مالکیت معنوی رعایت نمی گردد بنابراین این کشور نیز مالکیت معنوی را در کشور ما رعایت ننموده و نادیده می گیرد.

وی در ادامه گفت: از آنجایی که استفاده از منابع اینترنتی و دیجیتالی افزایش یافته بنابراین منابع یادگیری نیز به سمت دیجیتالی شدن رفته و به طور طبیعی این تغییر پارادایم باعث شده که منابع اطلاعاتی هم به سمت دیجیتالی شدن توسعه پیدا نمایند.

ساجدی نژاد اضافه نمود: اکنون ابزارها، اینترنت و کلاً فناوری اطلاعات و ارتباطات فضایی را به وجود آورده که دسترسی به اطلاعات و دانش در حال توسعه است.

وی با اشاره به اینکه وبلاگ های علمی مطالب علمی و دانش را منتقل می نمایند، گفت: اشتراک اطلاعات در مباحث حقوق شهروندی گنجانده شده است د رهمین راستا چند سال پیش قوانین نظارت باز، دسترسی آزاد به اطلاعات، شفافیت و توسعه مشارکتی در کشورمان تصویب شد به همین دلیل سازمان های دولتی که دارای اطلاعات طبقه بندی شده غیرمحرمانه هستند باید آنها را در اختیار مردم قرار دهند چون شفافیت موجب می گردد در بین شهروندان قدرت اشتراک ایجاد گردد.

نماینده ایران داک در ادامه گفت: اگر اکنون اطلاعات باز صندلی خود را در کشورهای توسعه یافته پیدا نموده اند چون حق مالکیت معنوی را رعایت می نمایند براحتی از دسترسی آزاد به اطلاعات بدرستی و فراوان استفاده می نمایند.

ساجدی نژاد با بیان اینکه زیرساخت دسترسی به اینترنت همراه و دسترسی به موبایل که وضعیت کشورمان در وضعیت مناسبی قرار گرفته است و همین موضوع موجب شده دیجیتالی شدن محتوا افزایش یابد، اضافه نمود: فناوری اطلاعات در انتقال دانش و فراوری محتوای دیجیتالی نقش دارد اما بحث این است با وجود محتوای دیجیتالی دسترسی به اطلاعات در کشور ما خوب نیست. دولت ها در ایجاد و توسعه دسترسی به اطلاعات نقش دارند از سوی دیگر دانشگاه ها می توانند در زمینه توسعه حقوق مالکیت فکری و توسعه ساختار فناوری اطلاعات کمک نمایند.

حکمرانی باز احتیاج آینده کشورها

در این پنل همچنین مهدی محمدی معاون نوآوری توسعه اقتصاد دیجیتال معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حکمرانی باز را مجموعه ای از تعاملات بین جامعه و حاکمیت دانست که دارای 4 اصل کلیدی شفافیت، یکپارچگی، مسئولیت پذیری و مشارکت ذینفعان است.

محمدی با بیان اینکه اکنون در دنیا دولت به مردم خدمت ارائه نمی نماید و وظیفه اش قانونگذاری است و شهروندان هستند که به یکدیگر خدمات ارائه می دهند، گفت: در حکمرانی باز دو عنصر کلیدی مردم سالاری و توسعه فراگیر (مردم نهاد) وجود دارد و خود نیز دارای سه سطح اطلاع رسانی (ارائه داده ها از سوی حاکمیت به مردم)، مشورت گیری و مشارکت در مسئولیت پذیری (مردم در قبال مردم مسئولیت پذیر هستند) و دارایی حاکمیتی باز است.

وی اضافه نمود: اکنون اتحادیه اروپا در زمینه حکمرانی باز یک برنامه عملیاتی ارائه نموده است و نه تنها اصول چهارگانه را در آن مبنا قرار داده، بلکه به دنبال توانمند و پیاده سازی دولت و حکمرانی باز است.

محمدی در ادامه گفت: پیش از این خلق دیتا در حاکمیت اتفاق می افتاد و فراهم کردن آن در دست بخش خصوصی بود ولی در اروپا اکنون این دو بخش در حال همگرایی و در دست بخش خصوصی است و حتی داده های بخش های مختلف مانند جغرافیایی، محیط زیست و... جزو داده های باز هستند تا بخش خصوصی بتواند کسب و کار ایجاد نمایند. اتحادیه اروپا معتقد است نه تنها باید بخش خصوصی به داده ها دسترسی داشته باشد، بلکه باید خود خلق داده کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه حجم بازار مستقیم و غیر مستقیم اتحادیه اروپا با آزادسازی اطلاعات و داده در سال 2016 را 200 میلیارد دلار برآورد نموده است، اضافه نمود: همچنین پیش بینی شده که این بازار تا سال 2020 به 300 میلیارد دلار برسد بنابراین اگر ایران که یک درصد از فراوری ناخالص ملی را داراست می تواند با آزادسازی اطلاعات نزدیک به 3.2 میلیارد دلار درآمد به دست آورد.

وی به وجود نقش بلاک چین در حکمرانی باز نیز اشاره نمود و گفت: این فناوری امکان ایجاد کنترل، شفافیت و افزایش اشتراک گذاری اطلاعات را فراهم می نماید و از بلاک چین در حکمرانی باز در مواردی مانند انتقال پول رمز ارز، نگهداری امن برای دارای دیجیتال، تأمین اقتصادی جمعی، سیستم کنترل غیرمتمرکز و شفاف و امکان سوء استفاده نیست، بازار همتا و همتا، راهکارهای سازمانی (ارائه سرویس های جدید سازمانی)، امنیت احراز هویت استفاده کرد.

محمدی اضافه نمود: در حکمرانی باز باید از مرکز نوآوری، سامانه ای برای مشارکت و مشورت به شهروندان، هم آفرینی (خدمات با مشارکت شهروندان)، عرضه خدمات از سوی شهروندان (مردم نهادها جایگزین دولت می شوند)، دسترسی آزاد به اطلاعات، دسترسی آزاد به قراردادی های اقتصادی، مجلس باز (مردم نقش دارد)، دسترسی آزاد به اطلاعات علمی و بودجه ریزی باز رعایت کند.

این استاد دانشگاه در ادامه به نوآوری باز نیز اشاره نمود و گفت: دنیا در سال های اخیر با انقلاب داده در حال دست و پنجه نرم کردن است به عنوان مثال اگر در سال 2015، 12 زتابایت داده در دنیا فراوری شده این رقم در سال 2018 به عدد 36 رسیده است یعنی میزان داده ای که بشر در آن را فراوری نموده، سه برابر شده است و پیش بینی می گردد که میزان داده ها در سال 2030 به 2147 زتابایت برسد به طوری که نه بشر قدرت تجزیه و تحلیل داده ها را دارد و نه می تواند از نظر امنیتی آنها را کنترل کند و حتی سیستم های امنیتی در یک دهه آینده جوابگوی آن نخواهند بود.

وی با بیان اینکه شبکه ها نیز کمک رسان نوآوری باز نخواهد بود، اضافه نمود: اگر برای عصر جدید دنیای جدید خلق نکنیم و نتوانیم از تکنولوژی استفاده کنیم این تکنولوژی است که ما را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه اکنون در کشور خود به جای نوآوری باز با نوآوری بسته روبرو هستیم گفت: اگر کشوری درهای خود را به روی نوآوری ببندد از دنیا عقب می ماند اگر اکنون دانشگاه های ما از دنیا عقب مانده اند به این دلیل است درهای آنها به روی دنیا بسته شده.

بلاک چین و شفافیت

مصطفی نقی پور مدیرآزمایشگاه بلاک چین خانه نوآوری نیز در این پنل به بحث بلاک چین پرداخت وگفت: از آنجایی اسناد دیجیتال هک می شد و اطلاعات به سرقت می رفت از این رو در سال 1991 بلاک چین برای نگهداشت اسناد دیجیتال پیشنهاد شد.

نقی پور اضافه نمود: ساختار بلاک چین یک دیتابیس توزیع شده است که تمام اسناد وتراکنش های موجود بین افراد روی این دیتابیس نگهداری می گردد یعنی اگر فردی یک نسخه از آن اسناد را داشته باشد همه اعضا نیز همان نسخه را دارا هستند و در این پروتکل افراد با هم توافق می نمایند چگونه اطلاعات را بنویسند.

وی با اشاره به اینکه بلاک چین دارای چند ویژگی است، اضافه نمود: اول اینکه دیجیتالی است یعنی اسناد دیجیتالی را می توانید در بلاک چین نگه دارید. دومین اینکه این دیتاها به لحظه و واقعی بروزرسانی می شوند. رمزنگاری در این فناوری به طور ذاتی قرار گرفته است. بلاک چین غیرقابل تغییر و قابل آنالیز است به طوری که متنی که نوشته گردد قابل تغییر نیست از سوی دیگر همه افراد اجازه دارند متن ها را ویرایش نمایند و به شخص ثالث احتیاج ندارد.

مدیرآزمایشگاه بلاک چین خانه نوآوری به مفهوم بلاک چین و عمومی و خصوصی و بدون مجوز و با مجوز اشاره نمود و گفت: دیتاهایی که همه مردم باید از آن اطلاع داشته باشند و در حکمرانی از آن استفاده می گردد مانند بودجه و مصارف آن را بلاک چین عمومی گویند. اما شبکه دیتابیس خصوصی مانند استفاده از اطلاعات شرکت نفت است درواقع این شرکت به جاهایی که احتیاج است اطلاعات ارائه می دهد تا به آن دسترسی داشته باشند.

وی اضافه نمود: بلاک چین با مجوز نیز یعنی کسانی که عضو شبکه بلاک چین هستند باید حتماً اجازه ای از یک صاحب بلاک چین داشته باشند. مثلاً پژوهشکده وزارت نفت می تواند با مجوز وزارت نفت از اطلاعات استفاده کند. اما بدون احتیاج مجوز یعنی هر کسی خواست می تواند عضو شده و در بحث اطلاعات مشارکت داشته باشد.

بانیما