کوشش برای مرجعیت پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در جهان، ایجاد شبکه علمی بین کشورهای اسلامی

به گزارش مجله یک کامپیوتر، سرپرست پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام با اشاره به برگزاری اجلاس دبیران کل کمیسیون های ملی کشورهای اسلامی عضو آیسسکو در شیراز گفت: کوشش ما در ISC مرجعیت این پایگاه در بین کشورهای اسلامی و دنیاست و همچنین ایجاد یک شبکه علمی بین کشورهای اسلامی به منظور انسجام بخشی کارهای پژوهشی و تحقیقاتی به صورت مشترک است.

کوشش برای مرجعیت پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در جهان، ایجاد شبکه علمی بین کشورهای اسلامی

دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در گفت وگو با خبرنگاران گفت: اجلاس دبیران کل کمیسیون های ملی کشورهای اسلامی عضو آیسسکو با حضور 37 کشور اسلامی در شیراز تشکیل می گردد. برنامه ریزی این اجلاس از سال گذشته در دستور کار پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) قرار گرفته بود و هماهنگی هایی که با کمیسیون ملی آیسسکو و دفتر منطقه ای آیسسکو در تهران داشتیم، مقرر شد اجلاس در ایران و در مجموعه مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) تشکیل گردد.

وی یادآور شد: دستور این اجلاس درخصوص ارتقای کیفیت شبکه علمی کشورهای اسلامی است و در بخش های مختلف به صورت های متفاوتی این برنامه ها ارائه و تصویب می گردد. این اجلاس از این نظر مهم است که روی کیفیت صندلی علمی در حوزه های متفاوت تاثیر می گذارد.

دهقانی ادامه داد: از آنجایی که تشکیل مجموعه پایگاه ISC با محوریت سازمان آیسسکو و حمایت های آن بوده است، این همکاری تنگاتنگ ایجاد شد و این برنامه هم در راستای همین همکاری هاست.

وی ادامه داد: یک روز از این اجلاس مربوط به نقش آفرینی سیاست ها و برنامه های ISC است که قرار است در این حوزه ارائه گردد. در نتیجه برای ما مهم است که برنامه های تدوین شده برای چند سال آینده را با حضور کشورهای اسلامی در این نشست ارائه داده و مورد تصویب قرار دهیم.

دهقانی گفت: بخشی از این برنامه ها در راستای سند 10 ساله علم، فناوری و نوآوری کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی تا سال 2026 است که در اجلاس سران کشورهای اسلامی در سال گذشته در آستانه قزاقستان با حضور روسای جمهور کشورهای اسلامی تصویب شده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام توضیح داد: در حال حاضر به طور خاص سهم کشورهای اسلامی در فراوری علم حدود 8 درصد است یعنی 8 درصد از کل فراوری علم جهان توسط کشورهای اسلامی انجام می گردد و در 10 سال آینده این میزان باید به دو برابر افزایش یابد. در حال حاضر سهم ایران از کل فراوری علم جهان، حدود 2 درصد و از کل فراوریات کشورهای اسلامی حدود 22 درصد است.

دکتر دهقانی ادامه داد: آنچه که در این نشست مورد تاکید من است، بندهایی است که باید با برنامه توسط کشورهای اسلامی بر اساس یک نقشه راه تهیه و اجرا گردد. به طور خاص بر اساس یکی از بندهای این سند، باید سهم دانشگاه های کشورهای اسلامی در رتبه بندی های بین المللی بیش از گذشته گردد، به طوری که باید از میان رتبه بندی های بین المللی جهان، حدود 50 دانشگاه از کشورهای اسلامی در رتبه های زیر 500 قرار گیرند. سایر موارد با موضوع آب، فناوری های نوین، فناوری های نانو و هوافضا هستند، همچنین توصیه های ارائه شده در این سند عمدتا بر ارتقای کیفی آموزش عالی و پژوهش، تضمین زندگی سالم برای تمام شهروندان با استانداردهای غذاهای حلال، سلامت غذا، آب و محیط و مدیریت ملزومات انرژی بوده است.

وی اضافه کرد: یکی از مهم ترین نقش هایی که ISC ایفا می نماید، بحث ارتقای سطح همکاری و تعاملات شبکه علمی بین کشورهای اسلامی است. ما به طور خاص مجموعه ای از مجلات علمی معتبر کشورهای اسلامی را در پایگاه ISC نمایه می کنیم که بر اساس آن تمام محققان و پژوهشگران کشورهای اسلامی به این فراوریات علمی در حوزه های موضوعی مختلف دست می یابند و می توانند از این دستاوردها استفاده نمایند که این اقدام باعث می گردد تا بتوانیم یک شبکه علمی منسجم را داشته باشیم.

وی ادامه داد: بحث همکاری بین کشورهای اسلامی و دانشگاه های کشورهای اسلامی خیلی لازم است. همان طور که در کشورهای اروپایی یک شبکه علمی منسجم وجود دارد، در کشورهای اسلامی نیز باید این همکاری ها ایجاد گردد که ISC می تواند در این زمینه این نقش را ایفا نماید که با محوریتی بتواند این شبکه علمی را تقویت کند.

وی در ادامه در مورد وضعیت مطلوب در شبکه های علمی گفت: اگر بخواهیم وضعیتی را در حوزه های مختلف علمی در کشورهای مختلف متصور شویم، باید بگویم که اگر محققان کشوری تنها از دستاوردهای خودشان، بدون توجه به دستاوردهای دیگران و علوم موجود و مورد استفاده در سایر کشورها بهره برداری نمایند، این نشان دهنده عدم ارتباط بین محققان است و اینکه شبکه علمی خاصی هم در آن کشور وجود ندارد. استناد به آمارهای موجود از فعالیت محققان کشورهای اسلامی در ISC نشان می دهد در مقالاتی که توسط محققان کشورهای اسلامی نوشته می گردد، به طور خاص ممکن است 70 درصد از این مقالات به شکلی توسط یک کشور ایجاد شده باشند که این رقم، رقم مناسبی نیست یعنی 70 درصد از پژوهش هایی که انجام می گردد، با وابستگی سازمانی یک کشور بوده است. این رقم در جهان به کمتر از 40 درصد می رسد یعنی بیش از 60 درصد از کارهای پژوهشی اجرا شده در جهان و در کشورهای پیشرفته با مشارکت دو کشور انجام می گردد. اینکه ما این کار را انجام دهیم، یعنی شبکه ای تشکیل می گردد که در این صورت می توانیم پژوهش های مورد نظر را با همکاری دو کشور انجام دهیم. شبکه علمی به معنای انسجام بخشی کارهای پژوهشی و تحقیقاتی به صورت مشترک است.

دکتر دهقانی توضیح داد: در حال حاضر در ایران رقم استفاده از دیپلماسی علمی و استفاده از دستاوردهای مشترک با سایر کشورها حدود 23 درصد است که آمار جالبی نیست. یعنی 77 درصد از فراوریات علمی ما بوسیله خود ما فراوری می گردد. این دیپلماسی علمی در سند سیاست های کلان علم و فناوری که در شهریور 93 ابلاغ شده، یکی از بخش های مهمی است که لحاظ شده است و باید حتما در بحث مشارکت و همکاری های بین المللی به آن توجه گردد.

وی در ادامه با بیان اینکه در اجلاس آیسسکو، دبیران کل کمیسیون های ملی کشورهای عضو آیسسکو نقشه راه و سیاست های کلی و اولویت ها و توصیه ها را تصویب می نمایند، یادآور شد: در بین کشورهای اسلامی حقیقتا کشورهایی که پیشرو هستند و در حوزه پژوهش و فناوری نقش آفرینی مینمایند، محدود هستند و لذا حتی لازم است در بعضی از کشورهای اسلامی در این زمینه ها فرهنگ سازی کرد، چون با ما خیلی فاصله دارند و در این کشورها نمی توان از پیاده سازی برنامه صحبت کرد. منتها این برنامه و نقشه راه یاری می نماید موقعیت خودشان را دریابند. اکثر شرکت نمایندگان در این اجلاس، معاونان وزرا هستند که دیدن موقعیت شان به آنها یاری می نماید تا برای رشد کشور خود کوشش نمایند.

دهقانی ادامه داد: به یقین این نشست ها تاثیر دارند؛ اینکه سندی تصویب می گردد و بر اساس آن باید فعالیت پژوهشگران ما در حوزه های علمی دو برابر رشد داشته باشد مثلا سهم یک کشوری در فراوری علم یک دهم درصد است و باید براساس سند، فراوری علم آن کشور دو برابر گردد که این مهم به رشد کشور مورد نظر یاری خواهد نمود.

دهقانی با بیان اینکه وضعیت کشورهای اسلامی از نظر علمی و فناوری رشد قابل توجهی داشته است، گفت: رشد سالانه کشورهای اسلامی 4 برابر نرخ متوسط جهانست که اگر نرخ متوسط جهان را 3 درصد در نظر بگیریم، نرخ متوسط کشورهای اسلامی 12 درصد است.

سرپرست ISC توضیح داد: سهم فراوریات علمی کل کشورهای اسلامی در 20 سال پیش 2 درصد بوده است که اکنون 4 برابر شده و به 8 درصد رسیده است و باید تا 10 سال آینده 100 درصد افزایش یابد. چیزی که هم اکنون مطرح است این است که 92 درصد فراوریات علمی جهان توسط کشورهای غیر وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی فراوری می گردد.

دکتر دهقانی یادآور شد: فراوریات علمی فقط نوشتن مقالات توسط محققان نیست. حتی اگر این مقالات با مشارکت و همکاری کشورهای پیشرفته انجام گردد، باز هم کافی نیست. اگرچه این حرکت، حرکت رو به جلویی است اما باید شاخص های دیگری در کنار آن لحاظ گردد. در این زمینه باید به بحث فناوری توجه گردد، اینکه این مقالات چه مقدار به فناوری و نوآوری تبدیل می شوند. به بحث پتنت یا ثبت اختراع نیز باید توجه گردد. اینکه چه مقدار از این مقالات علمی به تکنولوژی و ثروت تبدیل می شوند و چقدر در ارتباط با حل معضلات کنونی جامعه هستند و همکاری های بین المللی در چه سطحی بوده است. این ها شاخص هایی است که ما می توانیم در ISC آنها را پردازش کنیم و تعیین کنیم که کدام کشورها صرفا در فراوری علم و مقاله فعال بوده اند و کدام کشورها می توانند ثروت آفرینی نیز داشته باشند و یا همکاری های بین المللی آنها چگونه بوده است. ما در کارگاه هایی که برای کشورهای اسلامی برگزار میکنیم این شاخص ها را نمایش می دهیم.

سرپرست ISC گفت: مرجعیت ISC یکی از اهداف مهم ما در برگزاری این نشست ها در بین کشورهای اسلامی و در جهانست. این موردی است که در سیاست های کلان علم و فناوری در سند چشم انداز بسیار بر روی آن تاکید شده است. مرجعیت به این معنا که اطلاعات کشور ما که به عنوان قدرت محسوب می گردد، توسط سایر کشورها، چه کشورهای اسلامی و چه غیر اسلامی مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد.

سرپرست ISC یادآور شد: آیسسکو در کل کشورهای اسلامی دبیرخانه ای را دارد که ما به وسیله آنها می توانیم سیاست های برنامه ریزی شده در ISC را به صورت کاملا علمی، جاری و ساری کنیم. سیاست های ما کاملا تعیین است تا براساس برنامه علمی پیش برویم و کشورهای اسلامی را ارتقا دهیم، چون در بین کشورهای اسلامی کشوری داریم که مجموعه مقالات فراوریی آن از یکصد مورد نیز تجاوز نمی نماید یا مثلا برخی کشورها مقاطع تحصیلات تکمیلی را ندارند. صندلی ایران ایجاب می نماید که با توجه به وضعیتی که در علم در بین کشورهای اسلامی دارد و با توجه به اینکه بالاترین رتبه یعنی رتبه اول در بین کشورهای اسلامی و رتبه 16 جهان را در اختیار دارد و از نظر شاخص های کیفی نیز رو به رشد است، چشم اندازی را برای کشورهای اسلامی تعیین کنیم.

وی توضیح داد: ما در حال حاضر رتبه اول را در استفاده از مقالات محققان ایرانی توسط محققان سایر کشورها داریم. در نتیجه این انتظار از ما هست که هم دانشگاه ها و هم سیاست گذاران ما بتوانند سیاست گذاری و برنامه ریزی نمایند که این مهم دستاورد کمی محسوب نمی گردد.

سرپرست ISC با اشاره به فعالیت مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: این مرکز از سال 88 حدود 9 سال در شیراز فعالیت می نماید و کوشش هایی هم که نموده است نه فقط برای ایران بلکه برای کل کشورهای اسلامی مثمر ثمر بوده است. نمایه مجلات، پردازش، رتبه بندی دانشگاه های کشورهای اسلامی و دانشگاه های داخل کشور، تحلیل های علمی از فعالیت دانشگاه های سایر کشورها که برای آن ها بسیار جذاب است، رصد وضعیت دانشگاه های کشورهای پیشرفته از جمله فعالیت های مرکز منطقه ای است.

دکتر دهقانی همچنین درباره چرایی ایجاد ISC در شیراز گفت: در یکی از نشست های وزرای علوم در سال 2007 در باکوی آذربایجان تصویب شد تا سازمانی در ایران ایجاد گردد که به دلیل سابقه خوبی که مرکز منطقه ای در حوزه علم سنجی داشت و همچنین ارتباطاتی که از قبل داشت و همکاری ها و پتانسیل های خوبی که از این مجموعه دیده شده بود، این مسئولیت به مرکز منطقه ای واگذار شد که بعدا این سازمان به یک سازمان مستقل و با بودجه و تشکیلات مجزا تبدیل شد.

آژانس مسافرتی: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

مجله سامی: مجله سامی، وبلاگ نقد و بررسی کالاها و اخبار تولیدات صنایع

منبع: خبرگزاری ایسنا
انتشار: 18 شهریور 1400 بروزرسانی: 18 شهریور 1400 گردآورنده: 1com.ir شناسه مطلب: 2365

به "کوشش برای مرجعیت پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در جهان، ایجاد شبکه علمی بین کشورهای اسلامی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "کوشش برای مرجعیت پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در جهان، ایجاد شبکه علمی بین کشورهای اسلامی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید