رادیولوژی؛ ضرورت یا منفعت؟ - مجله یک کامپیوتر

با این حال پیشرفت تکنولوژی 2 چهره دارد و مانند تیغ دو لبه عمل می نماید یعنی از یک سو می تواند کار پزشک را آسان کند و باعث تشخیص بهتر گردد و از سوی دیگر برای بیمار عوارضی در پی داشته باشد. ارجاع بی مورد به مراکز تصویربرداری، نظارت ضعیف و کمبود نیروی رادیولوژیست از مسائلی است که در این بخش مشاهده می گردد.

• گلایه بیماران

سینا 28 ساله که به دلیل سردرد به یکی از مراکز تصویربرداری پزشکی مراجعه نموده است به خبرنگاران گفت: با تب و سردرد به پزشک مراجعه کردم و پزشک در کمال ناباوری دستور انجام ام آرآی داد و زمانی که علت را جویا شدم جواب قانع نماینده ای دریافت نکردم. مهرانه غیاثی که برای دریافت عکس از شکم کودک 9 ساله اش به این مرکز مراجعه نموده است، با گلایه از این که در یک شب مجبور به 2 بار عکس برداری شده است از روند تشخیص غلط برخی پزشکان در مراکز درمانی استان به شدت انتقاد کرد. وی اضافه نمود: هر پزشکی می داند این اشعه چقدر می تواند خطرناک باشد ولی پزشکان به جای تشخیص های بالینی، بیماران را به دم دست ترین نوع تشخیص که عکس برداری است، ارجاع می دهند. در صورت چند بار بیماری در طول سال این روش تشخیص بیماری می تواند برای افراد مخاطرات بسیاری ایجاد کند.

• استفاده زیاد از دستگاه

به گفته شیما مومنی، روماتولوژیست، ام آرآی و سی تی اسکن روش های پیشرفته ای است که فقط باید در صورت نتیجه ندریافت روش های تشخیصی و درمانی معمول برای بیمار تجویز گردد در حالی که تعداد این دستگاه ها در کشور ما حداقل 8 تا 10 برابر بیشتر از بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیاست. وی بیان نمود: هرچند برخی از متخصصان برای این که خیال بیمار را راحت نمایند او را به مراکز تصویربرداری ارجاع می دهند، اما گاهی هم با این مراکز روابط اقتصادی دارند.

این روماتولوژیست ادامه داد: بیش از 90 درصد ام آرآی هایی که به ویژه برای دیسک کمر تجویز می گردد بی مورد است، چون با معاینه و مشاهده علائم بالینی بیمار می توان بیماری را تشخیص داد و فقط زمانی که پزشک تصمیم می گیرد بیمار را جراحی کند، باید نتیجه ام آرآی را ببیند. متاسفانه می بینیم در سال های اخیر پزشکان وقت کمتری برای معاینه بیماران می گذارند در حالی که براساس اصول علمی پزشکی، پزشک باید برای معاینه بیمار وقت بگذارد و بعد از معاینه اگر نیازی به خدمات پاراکلینیکی بود، بیمار را به این مراکز ارائه خدمات پاراکلینیکی بفرستد.

• فرهنگ استفاده از پرتو

یک کارشناس رادیولوژی در مورد مسائل این حوزه گفت: کار رادیولوژی مبتنی بر کاربرد اشعه است و این اشعه همان قدر که برای کار ما مفید است و تشخیص 60 درصد از بیماری ها را ممکن می سازد، می تواند به مقدار زیادی آسیب رسان نیز باشد. عکس برداری با پرتو یکی از راه های تشخیص بیماری است که به عقیده من در حال حاضر حدود 80 درصد از عکس برداری های ما چه در سی تی اسکن و چه در رادیولوژی بی مورد انجام می گردد. حتی گاهی می بینیم که بیمار برای اطمینان از وضعیت سلامت خود از پزشک درخواست عکس برداری می نماید که این یک روند کاملا غلط و نگران نماینده است.

سمیرا بخشی فرد ادامه داد: با وجود این که برخی از افراد خود درخواست عکس برداری دارند، اما بسیاری از پزشکان نیز برای مسائل ساده و قابل تشخیص دستور عکس برداری می دهند. با این که یک پرتوکار باید درنهایت تسلیم خواسته پزشک گردد، اما برخی از همکاران ما سعی می نمایند به بیمار آگاهی بدهند که انجام این آزمایش ها نیز خالی از آسیب نیست. با همه اینها باید گفت فرهنگ استفاده از پرتو بین بیماران و پزشکان وجود ندارد و به جز کتاب های تخصصی این رشته هیچ نهادی درباره اشعه ایکس اطلاع رسانی نمی نماید.

• ترس از استیضاح

این کارشناس رادیولوژی اظهار کرد: همچنین یکی دیگر از مسائل ما ناآگاهی برخی از پزشکان درباره چگونگی عکس برداری است یعنی اگر پزشک دقیقا بداند چه چیزی از یک گرافی می خواهد، کارشناس نیز می تواند به این تشخیص برسد که تصویر را از چه نمایی بگیرد که کمترین دُز پرتو به بیمار برسد و تشخیص بهتری انجام گردد. به دلیل این که برخی از بیماری ها به طور کاملا اتفاقی از روی همین تصویربرداری ها تشخیص داده می گردد برخی از پزشکان فقط به تشخیص خود تکیه نمی نمایند و سعی می نمایند پرتوبرداری را نیز که ضرورتی ندارد تجویز نمایند.

بخشی فرد اضافه نمود: در کشورهای دیگر برای انجام گرافی کمیسیون پزشکی تشکیل می گردد و آنها سعی می نمایند تا جای ممکن از این روش تشخیصی کمتر استفاده نمایند. یکی از عواملی که پزشکان را مجبور به درخواست انجام آزمایش های غیرضروری می نماید ترس از استیضاح در پزشکی قانونی است تا اگر اتفاقی برای بیمار افتاد پزشک بتواند بگوید اقدامات لازم را انجام داده است. در واقع باید گفت پزشک نیز با یک سری محدودیت ها در حوزه کاری خود روبرو است.

• نگاه مادی به بخش رادیولوژی

این رادیولوژیست گفت: امروزه نگاه کسانی که وارد این رشته می شوند یا به طریقی با این رشته در ارتباط هستند مادی است. واگذاری این بخش ها به گروه های خصوصی نیز این نگاه را پررنگ تر می نماید. داشتن نگاه مادی به این حوزه آسیب های جدی را در پی دارد در حالی که این بخش برای درآمدزایی نیست و نباید به آن صرفا به عنوان منبع درآمد نگاه کرد. وی شرح داد: در این بین افرادی نیز هستند که کمترین سررشته ای از این کار ندارند اما در این حوزه سرمایه گذاری می نمایند و با خرید چند دستگاه ام آرآی و سی تی اسکن با برخی از پزشکان قرارداد می بندند و بیماران را مدام در معرض تشعشع قرار می دهند یا حتی برخی از پزشکان آزمایش های بیمار را هرچند اگر جدید هم باشد قبول نمی نمایند و بیمار را به مراکزی می فرستند که خودشان معرفی می نمایند.

• نظارت ضعیف

این پرتوکار گفت: با وجود این که تمام مراکز رادیولوژی زیر نظر معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی قرار دارند، نظارت بر این بخش بسیار ضعیف است یا اگر تخلفی گزارش گردد به آن رسیدگی نمی گردد. برای مثال طبق قانون انجام عکس برداری با اشعه باید توسط پزشک، کاردان یا کارشناس رادیولوژی انجام گردد اما در درمانگاه های دندان پزشکی استان این کار را منشی یا دستیار پزشک انجام می دهد. همچنین شاهدیم متخصصان زنان نیز بدون گذراندن دوره و دریافت مدرک از دستگاه های سونوگرافی در داخل مطب خود استفاده می نمایند که خلاف قانون است.

• کلاس های آموزشی

این کارشناس رادیولوژی گفت: علم رادیولوژی پیچیده تر از این است که با گذراندن چند ماه دوره آموزشی بتوان به درستی وارد آن شد، اما پیشنهاد می دهم دانشگاه علوم پزشکی و معاونت درمان برای دانشجویان رشته پزشکی و پزشکانی که سالیان درازی است طبابت می نمایند درخصوص اشعه و خطرات آن دوره های آموزشی برگزار نمایند تا از این طریق آگاهی پزشکان در این زمینه بالا برود. مسلما برگزاری این گونه جلسات می تواند موثر باشد، اما مساله این است که کمتر پزشکی برای این موارد وقت می گذارد. با مراجعه به بیمارستان ها متوجه می شوید در کلاس های آموزشی که برای همه پرسنل برگزار می گردد، پزشکان حضور کمرنگی دارند.

• کمبود نیروی متخصص

رئیس انجمن علوم پرتونگاری کشور بیان نمود: یکی از عمده ترین مسائل حوزه تصویربرداری این است که در امسال در برخی از واحدهای تصویربرداری شهر قزوین افرادی که مدرک تحصیلی دانشگاهی ندارند مشغول به کار شده اند. حتی در دانشکده دندان پزشکی قزوین نیز برخی اوقات شاهد به کارگیری نیروهای غیرمتخصص در بخش عکس برداری بوده ایم که این خود تهدیدی برای سلامت مردم است. با وجود پیگیری های ما تاکنون با این تخلفات برخوردی نشده است.

به گفته مرتضی افراه، سونوگرافی دولتی در قزوین فقط در مرکز سهند ارائه می گردد و سایر مراکز دولتی خدمات سونوگرافی ندارند. به دلیل این که تعداد متخصصان رادیولوژی کم است این مراکز فقط می تواند گزارش عکس های بیماران بستری را بدهد و این برای استان یک معضل است. مرکز سهند نیز از دانشجویان با مهر پزشکان متخصص استفاده می نماید. اگر ما به اندازه کافی پزشک متخصص در این حوزه داشتیم، همه مراکز می توانستند سونوگرافی داشته باشند یا جواب عکس ها زودتر آماده گردد.

• کمبود برخی از داروها

رئیس انجمن علوم پرتونگاری کشور گفت: بعد از تحریم ها با کمبود شدید داروهای خوراکی سی تی اسکن روبرو شده ایم. بیماران باید زمان طولانی را برای پیدا کردن داروهای خوراکی مانند مگلومین صرف نمایند و چون پیدا نمی گردد مجبور می شوند هزینه بیشتری برای داروی تزریقی بدهند که سخت تر نیز هست. به همین دلیل ایجاب می نماید که پزشکان به تجویز خود توجه بیشتری داشته باشند و تا می توانند تشخیص را بر پایه معاینات بالینی بگذارند. متاسفانه پزشکان بسیار به پاراکلینیک ها وابسته شده اند. از سوی دیگر عکس برداری فقط یک بار شامل پوشش بیمه است و اگر پزشک دیگری آزمایش جدید از بیمار بخواهد فرد باید این کار را آزاد انجام بدهد.

• تصاویر پزشکی روی سی دی

رئیس انجمن علوم پرتونگاری کشور گفت: با توجه به حذف شدن فیلم (کلیشه) در اکثر کشورهای دنیا و این که تامین کلیشه برای مراکز تصویربرداری بسیار مشکل ساز شده است، تصاویر پزشکی روی سی دی ذخیره می شوند. متاسفانه اکثریت پزشکان استان قزوین به دلیل زمانبر بودن مشاهده تصاویر از روی سی دی، حاضر به پذیرش بیمارانی که تصاویر پزشکی شان روی سی دی ذخیره شده است، نیستند و همین باعث بروز معضل بزرگی برای بیماران شده است. مرتضی افراه بیان نمود: استفاده از کلیشه برای مراکز دولتی بسیار گران تمام می گردد و بیمارستان های ما نیز از سی دی استفاده می نمایند بنابراین ما از پزشکان انتظار داریم سی دی را قبول نمایند و فقط برای دریافت کلیشه بیمار را راهی مراکز خصوصی ننمایند.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا، مکزیک و کوبا