Motorola StarTAC، نخستین موبایل تاشو جهان - مجله یک کامپیوتر

به نظر بسیار وسوسه انگیز می رسد.

وقتی آن را در دست می گیرید، علاقه ای عجیب به این دستگاه دوست داشتنی و احمقانه پیدا می کنید. با بدنه ای کاملا پلاستیکی و نمایشگری 1.75 اینچی، مثل موبایلی بسیار لاکچری برای زمان خود به نظر می رسد و به راحتی به اندازه آیفونی که این روزها می شناسیم محبوبیت داشته.

وقتی در سال 2020 میلادی دوباره به آن نگاه می کنید، باورش سخت است که از کجا به کجا رسیده ایم.

مدل رینبو - رنگین کمان از موبایل StarTAC 70 که اکنون به سختی در eBay یافت می گردد، مدلی نادر از Motorola StarTAC است؛ یکی از نخستین موبایل های جهان و نخستین موبایل تاشوی جهان.

ورژن رنگین کمانی موبایل StarTAC در سال 1998 میلادی از راه رسید، اما موتورولا -که از پیش به خاطر برقراری اولین تماس تلفنی با موبایل در سال 1973 به شهرتی افسانه ای رسید- علامت تجاری StarTAC را سه سال قبل به ثبت رسانده بود. این ماجرا مربوط به 25 سال پیش و سال 1995 میلادی است. یک ربع قرن پیش.

موبایل پلاستیکی و مشکی رنگ موتورولا تا پیش از ششم ژانویه 1996 روانه بازار نشد، اما وقتی به دست مشتریان رسید، نتایجی شگفت آور رقم زد. نخستین StarTAC با استانداردهای آن دوران دستگاهی کوچک به حساب می آمد -اکثر موبایل های آن زمان 5 الی 7 اینچ ارتفاع داشتند- و همین باعث شد که موتورولا آن را یک تلفن مخابراتی پوشیدنی بنامد. صرفا برای اینکه بیشتر روی ابعاد دستگاه تاکید کرده باشد.

موبایل StarTAC به شکلی آنی طعم پیروزیت را چشید. می توانستید بی شمار تبلیغ از آن را با حضور ستاره های جهانی هالیوود روی پرده نقره ای سینما مشاهده کنید. این دستگاه قرار بود آینده موبایل ها را نشان مان دهد، آینده ای که احتمالا آنقدرها جدی گرفته نمی شد.

و بهایی که باید بابتش می پرداختید واقعا گزاف بود. 1000 دلار در سال 1996 میلادی که امروز با 1682 دلار برابری می کند. حواس تان باشد که داریم درباره دورانی صحبت می کنیم که یک موبایل معمولی نوکیا یا AT&T می توانست 100 دلار یا کمتر قیمت داشته باشد و تازه با قراردادهای دو ساله از راه می رسید.

در آن زمان کمتر کسی می توانست پیش بینی کند که این موبایل کوچک و پلاستیکی قرار است به تنهایی جهان را دگرگون کند. اما اگر حق را به آن ها بدهیم، هیچکس تا سال 1996 میلادی چیزی شبیه به StarTAC ندیده بود.

موبایل های 1995

دیوایس های مخابراتی در سال 1995 میلادی عمدتا سمبل ثروت و قدرت بودند. ایالات متحده تا خاتمه سال 1995 بالغ بر 33.8 میلیون مشترک وایرلس داشت که با 12.4 درصد از جمعیت این کشور برابری می کرد. اما این رقم صرفا شامل موبایل ها نبوده و پیجرها را هم شامل می گردد: دستگاه هایی جیبی با اتصال مخابراتی و نمایشگری که صرفا می توانست چند شماره تعیین را به نمایش درآورد.

حالا این رقم را با میزان مشترکین وایرلس تا خاتمه 2019 مقایسه کنید. در خاتمه سال گذشته میلادی، 98 درصد از بزرگ سالان آمریکایی صاحب موبایل بوده و 81 درصد از آن ها از موبایل های هوشمند استفاده کرده اند.

شلدون هوشایزر، تاریخ شناس سازمانی AT&T می گوید: ما در شرف تغییر بودیم. در سال 1995، اصلی ترین و محتمل ترین راه مکالمه ما از طریق تلفن های ثابت بود. هوشایزر که برای 21 سال در AT&T مشغول به کار بوده، مدرک دکترای خود در زمینه تاریخ علوم و تکنولوژی را از دانشگاه ویسکانسین-مدیسون دریافت کرده است.

این مرد 69 ساله، گنجینه ای از دانش راجع به نخستین روزهای شبکه های وایرلس است که سابقه شان به سال 1876 و زمانی که الکساندر گراهام بل نخستین پتنت تلفن را ثبت کرد بازمی گردد. آنطور که هوشایزر به یاد می آورد، در سال 1995 میلادی تنها سه نوع موبایل حقیقی وجود داشت:

تلفن پرتابل: شبیه به یک پاره آجر بود و وزن چندانی نداشت. نوکیا 909 که در ماه نوامبر 1995 عرضه شد یکی از مثال های آن است.

تلفن کیفی: این دستگاه ها در نوعی کیف مانند کیف رودوشی از راه می رسیدند و پک باتری خودشان را داشتند. وزن شان هم کمابیش زیاد بود. از این تلفن ها مثلا زمانی استفاده می شد که می خواستید در مناطق دورافتاده آمریکا به اسب سواری بپردازید و نیازمند تلفنی قدرتمند با برد زیاد بودید.

تلفن قابل حمل: از طریق سوکت پاور موقتا به اتومبیل متصل می گردد. بیشتر به درد افرادی می خورد که فروشنده بودند و بیشتر اوقات روز را در اتومبیل سپری می کردند.

گذشته از این ها سیستم ارتباطی شخصی Zonephone را هم داشتیم که در سال های 1995 و 1996 در بریتانیا به محبوبیت رسیده بود. با استفاده از شبکه ترانسیور محلی 800 مگاهرتزی به عنوان جایگزینی ارزان برای ارتباط مخابراتی، Zonephone حدودا 40 ساعت در حالت استندبای باقی می ماند و شارژ کاملش هم 4 ساعت طول می کشید. اگر Zonephone شما به سرقت می رفت، می توانستید آن را از راه دور نیز غیر فعال کنید.

تغییرات شگرف در طراحی تلفن ها به نظر آنقدرها دور نبود و درحالی که موبایل های متصل به شبکه های مخابراتی کوچک تر می شدند، مردم هم به استفاده از آن ها تمایل نشان می دادند. بعد از عرضه StarTAC، فروش موبایل ها سر به فلک کشید. تا خاتمه سال 1996 میلادی، 44 میلیون مشترک وایرلس در آمریکا از موبایل ها و پیجرها استفاده می کردند که معادل 16 درصد از جمعیت کشور بود.

یک موبایل 1000 دلاری در 1996، چیزی نبود که فکرش را می کنید

آیا تا به حال یک موبایل تاشو را به عنوان دیوایسی شیک و پوشیدنی در نظر گرفته اید؟ در سال 1996، موتورولا چنین نقطه نظری داشت.

رابرت ان. وایسشاپل، نایب رییس اجرایی موتورولا در آن سال طی یک کنفرانس خبری راجع به StarTAC گفت: موبایل StarTAC برای نخستین بار دسته بندی هیجان انگیز و جدید پوشیدنی را ایجاد می کند که به نظرمان مورد استقبال مشتریان قرار خواهد گرفت. این موبایل را می توانید به عنوان یک اکسسوری در فشن استفاده کنید.

بنابراین در سال 1995 با پرداخت 1000 دلار بابت یک موبایل، در واقع چه چیزی گیرتان می آمد؟ آنطور که نشریه Popular Communications در ماه ژوئن سال 1996 نوشته، ظاهرا خیلی چیزها.

موبایل StarTAC یک پسر بد بود که عشاق گجت ها به استفاده از آن به عنوان یک اکسسوری فشن لذت می بردند. این دستگاه دو باتری قابل تعویض داشت، می توانستید تا 4 ساعت با آن مکالمه کنید، از قابلیت ویبره برای اعلام تماس های دریافتی پشتیبانی می کرد و در حالت استندبای 47 ساعت دوام می آورد. برجسته ترین قابلیتش؟ یک دکمه هوشمند که اجازه می داد با تنها یک دست از موبایل استفاده کنید.

نمایشگر سیاه و سفیدش ابعادی کمتر از 2 اینچ داشت و وقتی StarTAC را می بستید، ارتفاع دستگاه همراه با آنتن جمع شده اش به 4 اینچ می رسید. همین آنتن هنگام دریافت یا برقراری تماس، تا 3.3 اینچ به قامت دستگاه اضافه می کرد. ضمناً این سبک ترین و جمع وجورترین موبایلی بود که تا آن روز جهان به چشم دیده بود.

هوشایزر می گوید: آنچه گیرتان می آمد دستگاهی بود که می توانستید از آن برای برقراری تماس های صوتی استفاده کنید. خبری از قابلیت های مرتبط با دیتا نبود. نمی توانست پیامک متنی بفرستد. اگر می خواستید پیامک بفرستید، باید یک پیجر می خریدید.

موبایل جاه طلبی که از Star Trek الهام گرفت

در داستان ها آمده که سریال تلویزیونی Star Trek اصلی ترین منبع الهام این موبایل بوده است. بعد از اینکه مارتین کوپر، مهندس موتورولا -و کسی که نخستین تماس موبایلی جهان را برقرار کرد- یک اپیزود از این سریال را دید و مجاب به ساخت موبایلی براساس آن شد.

او گفت که تماشای کاپیتان کرک در سریال تلویزیونی Star Trek، آن هم زمانی که به صورت از راه دور با خدمه اش مکالمه می کرد، ایده ای معرکه در ذهنش کاشت: ساخت یک تلفن موبایل و دستی.

دستگاه Tricoder که در تمام فرنچایز Star Trek دیده شده، بیشترین شباهت را به یکی از آن دستگاه های PDA (دستیار شخصی دیجیتالی) دارد: نوعی دستگاه همه کاره که کامپیوترهای کوچک را با شبکه های همواره متصل پیوند می زند.

و چرا که نه؟ سری Star Trek همواره در پیش بینی تکنولوژی های آینده پیروز بوده و حتی نوید ترجمه گرهای فراگیر را هم داده بود. در مورد موبایل های تاشوی کلاسیک هم هیچ دلیلی وجود ندارد که این داستان را باور نکنیم. نخستین سری Star Trek در سال 1966 در تلویزیون ها پخش شد و این یعنی 30 سال قبل از اینکه موبایل StarTAC از راه برسد.

به عنوان نخستین موبایل تاشوی جهان، StarTAC الهام بخش نسل هایی متمادی از موبایل ها بوده، از جمله موبایل های Motorola Razr و Galaxy Z Flip که این روزها می شناسیم. این موتورولا است که به خاطر ساخت نخستین موبایل جهان، ایجاد حس رضایت بخش بستن یک موبایل تاشو و همینطور به محبوبیت رساندن قابلیت ویبره باید از آن تشکر کنیم.

StarTAC بدون تردید دیوایسی با میراث فراموش نشدنی است، اما در حین حال بدون موبایل هایی که قبل تر از راه رسیده بودند هیچوقت نمی توانست وجود خارجی داشته باشد. موبایل های Motorola MicroTAC و همینطور موبایل افسانه ای DynaTAC، هر دو پروتوتایپ هایی بودند که به ساخت StarTAC منجر شدند.

هوشایزر می گوید به نظرش همان موقع بود که ایده استفاده از موبایل ها به ذهن عموم مردم رسوخ کرد.

در نهایت مهم نیست ایده ساخت این موبایل از کجا آمده، یک چیز قطعی است. ابعاد جمع وجور StarTAC، قابلیت هایش و سهولت استفاده از آن باعث شد ذهن مردم به روی احتمالاتی باز گردد که تنها با موبایل ها امکان پذیر بودند. و دیگر قرار نبود همه چیز در انحصار افراد ثروتمند و معروف باشد، قرار بود ما آدم های عادی هم سهمی از این گام بزرگ در تکنولوژی ارتباطات از راه دور داشته باشیم.

منبع : دیجیاتو

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما

مجله کامپیوتر: از کامپیوتر و IT کلی مقاله و ترفند جالب اینجا داریم